Op Wall Street in New York zetten deze week de drie toonaangevende indices daar –de aloude Dow-Jones, de veel breder samengestelde S&P 500 en de op de technologiesector gerichte Nasdaq– nieuwe all time highs neer. President Donald Trump bejubelt ze op Twitter. Hij ziet het gunstig tij op de financiële markten als het bewijs dat het goed gaat met Amerika; en dat valt volgens hem natuurlijk toe te schrijven aan zíjn beleid.

In Amsterdam denderde de AEX, het gemiddelde van de 25 voornaamste fondsen, dinsdag door naar 590 punten. Dat betekende weer een hoogste peil sinds 2001. Een absoluut record blijft voor het Damrak voorlopig buiten beeld. Rond de eeuwwisseling noteerde deze graadmeter iets boven de 700.

Lichtpunten

In 2018 leverde hij zo’n 11 procent in. Sinds begin januari is er tot dusver sprake van per saldo een stijging van dik 20 procent. Het lijkt erop dat de beurzen vorig jaar een voorschot hebben genomen op de verslechtering van de economische omstandigheden en dat zij nu de lichtpunten aangrijpen om de koersen op te stuwen.

Al lange tijd hangen de dreigingen van een escalerende handelsruzie en een chaotisch vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie boven de markt; in elke prognose worden deze factoren als belangrijke risico’s aangemerkt. Maar er gloort hoop op beide fronten. In de onderhandelingen over import- en exportbepalingen zouden de Verenigde Staten en China dichtbij een deelakkoord zijn. En het gevaar van een no-deal-brexit is aanzienlijk verminderd.

Beleggers weten zich bovendien gesteund door de centrale banken. Aan de overzijde van de oceaan heeft de Federal Reserve (Fed) in de afgelopen maanden tot driemaal toe de rente verlaagd en in de eurozone besloot de Europese Centrale Bank (ECB) onlangs tot een herstart van het opkoopprogramma. Vanaf 1 november haalt deze instelling maandelijks weer 20 miljard euro aan obligaties uit de markt, wat de rente onder druk zet.

Obligaties

Een lagere rente betekent minder rendement op die stukken en dat maakt aandelen aantrekkelijker. Die hebben dus de wind mee. Eerder dit jaar zochten beleggers hun toevlucht in veilig staatspapier van Duitsland en Nederland. Daardoor daalde de rente op de kapitaalmarkt, maar de laatste weken vertoont die juist een lichte stijging, door minder vraag naar die obligaties. De Nederlandse overheid kan nu voor tien jaar lenen tegen een negatieve rente van circa 0,25 procent. Eind augustus was dat tegen bijna min 0,6 procent.

Bubbel

Ondertussen houdt de groei van de Amerikaanse economie aan. In het derde kwartaal bedroeg die op jaarbasis 1,9 procent. De situatie in de eurozone valt misschien het best te omschrijven als: geen verder afglijden, maar ook geen herstel. Voor het totaal van het gebied blijft het groeicijfer in ieder geval positief: 0,2 procent in de voorbije drie maanden, ten opzichte van de periode ervoor, evenveel als in het tweede kwartaal. Met daarbij de kanttekening dat de industrie veel slechter presteert dan de dienstverlenende sector. Volgende week horen we van het Centraal Bureau voor de Statistiek hoe Nederland het heeft gedaan.

Rest de vraag of we de hausse op de aandelenmarkten niet moeten aanmerken als een bubbel, die ontstaat onder invloed van de overvloed aan liquiditeit door het ruime beleid van de centrale banken. Je kunt er over speculeren, maar niemand het weet. De toekomst zal het uitwijzen.