Vandaag heeft het Huis van Afgevaardigden een volgende stap voorwaarts gezet, zei de Democratische voorzitter van het Huis, Nancy Pelosi, donderdag. Trump liet op Twitter direct na de stemming zijn ongenoegen blijken. „De grootste heksenjacht uit de Amerikaanse geschiedenis”, schreef hij.

Eind vorige maand besloot de Democratische meerderheid in het Huis tot een verkennend onderzoek naar een mogelijke afzetting. De Republikeinen eisten een formele stemming, die er nu dus is geweest. In totaal stemden 232 leden voor; 196 waren tegen. De rest onthield zich van stemming.

Het formele besluit van het Huis van Afgevaardigden om de impeachmentprocedure door te zetten, was deze week niet de enige tegenslag die de president moest incasseren. Afgelopen dinsdag pakte de verklaring van Alexander Vindman, een stafmedewerker van het Witte Huis, erg nadelig voor hem uit.

Legerofficier en Irakveteraan Vindman is lid van Trumps Nationale Veiligheidsraad. Daarbinnen draagt hij de verantwoordelijkheid voor het Oekraïnebeleid.

Vindman is de eerste getuige die persoonlijk aanwezig was bij het telefoongesprek tussen Trump en de Oekraïense president Zelenski. Tot nu toe verschenen alleen diplomaten en voormalige stafmedewerkers voor de commissie, die niet bij het beladen telefoongesprek tussen beide presidenten aanwezig waren.

Hoewel de verhoren door de commissie van het Huis van Afgevaardigden tot nu toe achter gesloten deuren plaatshadden, lekte de openingsverklaring van Vindman voortijdig uit. Daarin zei hij: „Ik vond het niet gepast dat er van een buitenlandse regering geëist werd dat ze een Amerikaanse staatsburger zou onderzoeken. En ik was ongerust over de gevolgen voor de steun van de VS aan de Oekraïne (…) Dit alles zou de nationale veiligheid ondermijnen.”

Tot tweemaal toe maakte Vindman zijn zorgen bekend aan de raadsman van de Nationale Veiligheidsraad. Hij kreeg echter geen gehoor.

Klokkenluider

Vindman stelde dinsdag in zijn verklaring ook dat het transcript van het telefoongesprek tussen Trump en Zelenski, dat in september is gepubliceerd, niet volledig is. Onder ede verklaarde de medewerker van het Witte Huis dat belangrijke passages waren weggelaten. Zelf zou hij geprobeerd hebben deze cruciale elementen alsnog in het telefoonverslag te krijgen. Maar die toevoegingen werden geweigerd.

De verklaring van Vindman komt opvallend overeen met die van de klokkenluider die de zaak aan het rollen bracht. De officier heeft echter bij herhaling gezegd dat hij niet degene die als eerste alarm heeft geslagen.

De uitspraken van de Irakveteraan sluiten aan bij de verklaring die William Taylor, de hoogste Amerikaanse diplomaat in Kiev, vorige week aflegde. Hij zei dat Trump Oekraïne zeer zeker onder druk had gezet. Hij zou de toegezegde hulp van 400 miljoen dollar afhankelijk hebben gemaakt van Zelenski’s belofte een onderzoek te starten tegen de Demcoraat Joe Biden en zijn zoon. Daarmee werd het vermoeden van Democraten bevestigd dat Trump zijn macht heeft misbruikt.

Bovendien klaagde Taylor dat er een parallelle diplomatieke lijn liep onder regie van Trumps advocaat Rudy Giuiliani, waar hij als waarnemend ambassadeur buiten werd gelaten. Dat laatste werd donderdag bevestigd door de verklaring die Tim Morrison aflegde bij de onderzoekscommissie. Hij is een belangrijke adviseur van Trump voor het Oekraïnebeleid.

Tegenover de verklaringen van Taylor en Vindman staat die van de Amerikaanse EU-ambassadeur Gordon Sondman. Die heeft voor de commissie van het Witte Huis gesteld dat er beslist geen sprake is geweest van het principe ”voor wat, hoort wat”. Binnen het Huis van Afgevaardigden gaan nu stemmen op om Sondland aan te klagen wegens meineed.

Juristen denken echter dat zo’n aanklacht geen kans van slagen heeft, omdat bij dit soort verhoren getuigen altijd kunnen zeggen dat ze bij nader inzien niet zorgvuldig hebben geformuleerd omdat ze onder grote druk staan. Daar komt bij dat woensdag twee getuigen zijn gehoord die meer op de lijn van Sondland zitten, wat zijn verhaal mogelijk geloofwaardiger maakt.

President Trump reageerde op de belastende verklaringen, zoals gebruikelijk, via Twitter. Na het verhoor van Taylor, vorige week, was zijn reactie: „Er is geen sprake van voor wat, hoort wat.” Bovendien diskwalificeerde hij Taylor in een publieke reactie. Opmerkelijk is wel dat hij zelf deze ervaren topdiplomaat enkele maanden geleden aanzocht om interimambassadeur in de Kiev te worden.

Na het verhoor van Vindman bestempelde de president deze medewerker van het Witte Huis direct als „anti-Trump.” Hij kreeg steun van andere Republikeinen. Zij wijzen erop dat Vindland in Oekraïne is geboren en later met zijn ouders naar Amerika emigreerde. Hij zou daarom niet loyaal zijn aan de VS, maar aan Oekraïne. Voormalig Republikeins Congreslid Sean Duffy zei voor CNN: „Het lijkt overduidelijk dat hij zich erg druk maakt om de veiligheid van Oekraïne. Ik weet niet of hij zich ook zo druk maakt om de veiligheid van de Verenigde Staten.”

Spionage

Sommige Republikeinsgezinde commentatoren suggereren dat Vindman zich schuldig maakt aan spionage en daarom zo snel mogelijk moet worden geroyeerd als lid van de Nationale Veiligheidsraad. Vindmans reactie daarop was: „Ik ben een Amerikaanse patriot. Met overtuiging en van harte.”

Republikeins Congreslid Liz Cheney keert zich tegen de verdachtmakingen. „We hebben het hier over een gedecoreerd veteraan. Hij heeft het land gediend en zijn leven op het spel gezet.” Vindman is onderscheiden met de ”purple heart”-onderscheiding omdat hij in Irak gewond raakte door een bermbom. Cheney noemt het „beschamend” dat aan zijn vaderlandsliefde wordt getwijfeld. „Dat moeten we niet doen.”

Ook Rick Tyler, medewerker van de Republikeinse senator Ted Cruz, nam het voor de Irakveteraan op. Hij schreef donderdag: „Mensen die Vindmans naam bekladden om Trump in de luwte te houden, moeten zich eerst maar eens laten nakijken.”

De recente verklaringen blijken bij de Republikeinen wel enige twijfel te zaaien. Tot nu toe hebben zij en bloc Trump gesteund en zich gekeerd tegen het onderzoek. Donderdag stemden zij ook tegen het formele besluit om het onderzoek voort te zetten. Toch zijn er signalen dat er Republikeinse Congresleden zijn die er minder zeker van zijn dat Trump vrijuit gaat.

Doug Heye, een vooraanstaand Republikeins partijlid, zei woensdag dat de Congresleden „grote zorgen” hebben.

Verkiezingsstrijd

Drie Republikeinse senatoren, Susan Collins (Maine), Lisa Murkowski (Alaska) en Mitt Romney (Utah), weigerden eind vorige week een verklaring te tekenen waarin het impeachmentonderzoek wordt veroordeeld. Diverse Amerikaanse kranten meldden ook dat een aantal Republikeinen anoniem verklaarde er steeds meer van overtuigd te raken dat Trump buiten zijn boekje is gegaan.

Daarmee is overigens nog niet gezegd dat twijfelende Republikeinen een eventuele afzetting daadwerkelijk gaan steunen. Bovendien zullen er dan meer dan tien Republikeinse senatoren moeten instemmen met zo’n voorstel om voldoende stemmen te verkrijgen voor de gekwalificeerde meerderheid die voor zo’n besluit nodig is.

Bijkomend feit is dat de discussie over afzetting een schaduw gaat werpen over de verkiezingsstrijd die vanaf begin volgend jaar losbarst in Amerika. Als Trump inderdaad zou worden afgezet, is dat een enorme klap voor de Republikeinen, die de Democraten op voorsprong zal zetten.

De Republikeinse senator John Kennedy (Louisiana) zegt dat het een bewuste tactiek van de Democraten is om de afzettingskwestie het verkiezingsjaar in te duwen. Hij verwijt Nancy Pelosi, de leider van de Democraten in het Huis van Afgevaardigden, vertragingstactiek. „Ik ben heel verbaasd dat Pelosi haar schema heeft opgerekt. Dat betekent dat de Senaat zich op zijns vroegst in januari kan gaan buigen over de impeachment. Daarmee worden senatoren die zich kandidaat willen stellen voor het presidentschap of voor hun eigen herverkiezing als lid van de Senaat, zwaar gehinderd. Ze moeten in Washington zijn voor het behandelen van de impeachment én in hun thuisstaat om te strijden voor hun eigen zetel. Het is een vuil spel.”