Joachim Fest, gerenommeerd Hitler-expert en adviseur bij de totstandkoming van de film, zei over de hoofdrolspeler Bruno Ganz: „Dit ís werkelijk Hitler, als je hem ziet, begin je te bevriezen. Elke nuance wordt verbeeld. Het is een ijzingwekkend nauwkeurig portret, van een klasse die ik nog nooit eerder op film heb aanschouwd.”

De 63-jarige Zwitser Bruno Ganz speelt volgens mediaberichten zijn rol zo goed dat sommigen vrezen dat het publiek straks menselijke en sympathieke trekjes ontwaart in de man die verantwoordelijk is voor de dood van tientallen miljoenen mensen.

Hitler maakte mede dankzij de verbittering over de voor Duitsland vernederende bepalingen van het Verdrag van Versailles (1919) een succesvolle politieke carrière. Die bracht hem in de jaren dertig weliswaar geen absolute meerderheid, maar wel absolute macht. Hij benutte die voor zijn ultieme wraak voor de Eerste Wereldoorlog. Voornamelijk vanaf een afgelegen berg in Beieren en vanuit stille bossen in Oost-Pruisen ontketende hij een wereldbrand. Vanaf eind februari 1945 leidde hij echter de inmiddels verloren strijd vanuit een paar benauwde bunkers in de Duitse hoofdstad Berlijn. Hij pleegde er op 30 april van datzelfde jaar zelfmoord.

Filmmaker Bernd Eichinger baseerde zijn film op het werk van Hitler-expert Fest en op talrijke ooggetuigenverslagen. Het in 2002 gepubliceerde relaas van een secretaresse van Hitler, Traudl Junge, was een belangrijk houvast voor de filmmaker. Een van de getuigen die destijds kind aan huis waren in de bunker, baron Freytag von Loringhoven, was verrast over de nauwkeurigheid waarmee Eichinger de bunker voor de opnames heeft nagebootst.

De film heeft duidelijk de ambitie de laatste dagen in de bunker van Hitler zo waarheidsgetrouw mogelijk weer te geven. Daarmee heeft de film vooral oog voor de motieven van de mensen die in kleine ruimtes onder de grond de uitzichtloze en bloedige oorlog zo lang mogelijk gaande hielden. De oorlog zelf en de wreedheden die werden begaan, zijn betrekkelijk ver weg vanuit de bunker bezien en derhalve ook in de film niet prominent gevisualiseerd.

Sommige critici vinden het daarom een beetje te veel van het goede. Ganz’ spel en zijn moeiteloze immitatie van Hitlers Zuid-Duitse uitspraak geven Hitler weer als een boosaardige maar tragische figuur. Hij is niet het monsterlijk personage zoals het publiek dat van hem in andere films gewend is. Eichingers ”De Ondergang” is bovendien de eerste grote Duitse productie over de ondergang van Hitler.

Ganz en Eichinger vinden de onrust onder sommige critici onzin. Ganz zei dat Hitler ook in deze film duidelijk een ziekelijke figuur met veel zelfmedelijden is en beslist geen sympathieke leider die in de steek wordt gelaten. Eichinger meende dat het publiek volwassen genoeg is om de juiste conclusies te trekken.

Tal van commentatoren in de Bondsrepubliek juichen voorts de film toe als een ommezwaai. De tijd van films met Hitlers en Duitse militairen die Amerikaans-Engels spreken en uitsluitend duivelse plannen smeden, is voorbij. „Eindelijk beginnen we met onszelf in het reine te komen en zien onze geschiedenis gespeeld door acteurs waar we ons mee kunnen identificeren”, aldus een enthousiaste Duitse commentator.