Hoe wordt de synode voorbereid?

Voor elke synode wordt een ”roepende kerk” aangewezen. Dit jaar is dat de gereformeerde gemeente van Aagtekerke. Deze gemeente roept de synode samen en verstuurt de vergaderstukken.

In de voorbereiding is met name werk verzet door de deputaatschappen: commissies die kerkelijk werk doen met mandaat van de synode. Zij brengen verslag uit van hun werk in de afgelopen drie jaar in een rapportenboek van zo’n 430 pagina’s.

Voorafgaand aan de synode vindt een bidstond plaats. Deze wordt dinsdagavond in Barendrecht geleid door de preses (voorzitter) van de vorige synode, ds. J. J. van Eckeveld.

De synode komt twee dagen in september bijeen en twee in oktober. Naar verwachting wordt ook in januari nog vergaderd.

Wie geeft leiding aan de synode?

Het moderamen (bestuur): zeven mannen die gekozen worden vanuit de veertig afgevaardigden. De laatste zeven synodes werd ds. Van Eckeveld als preses gekozen. Omdat de predikant uit Zeist dit jaar met emeritaat ging, staat vast dat de synode nu een andere preses krijgt.

In de loop der jaren blijkt de preses ook buiten synodevergaderingen benaderd te worden als woordvoerder namens het kerkverband. Ds. Van Eckeveld: „In principe ben je slechts preses zolang de synode duurt. Je wordt daarbuiten echter ook wel bevraagd op actuele ontwikkelingen.” Tijdens de synode leidt de preses de discussie en bewaakt hij de vergadertijd. De afgevaardigden zullen dus iemand zoeken die boven discussies kan staan en leiding weet te geven. Ds. Van Eckeveld: „Zelf zocht ik altijd zo te vergaderen, dat uit de genomen beslissingen eenheid bleek. Het is altijd mijn verlangen geweest om samenbindend te mogen dienen in verbondenheid met al onze gemeenten, die mij lief zijn.”

Wat staat er op de agenda?

Tijdens iedere synode vindt een ontmoeting plaats met vertegenwoordigers van buitenlandse kerken waarmee de GG een correspondentieband onderhouden. Het gaat om predikanten uit kerkverbanden die zijn ontstaan door zendingswerk vanuit de GG, en om een predikant van de Netherlands Reformed Congregations (NRC), een zusterkerk met gemeenten in Amerika en Canada. Het belangrijkste terugkerende agendapunt zijn de rapporten van de deputaatschappen. Vaak legt een deputaatschap aanbevelingen voor aan de synode. Ds. Van Eckeveld: „De synode kan die overnemen, maar ook afwijzen of aanpassen. Het gebeurt ook wel dat een deputaatschap zelf door een discussie tot nieuwe inzichten komt en de synode verzoekt een ander besluit te nemen.”

De opleiding van predikanten vraagt dit jaar de aandacht, aldus de oud-preses. „De samenstelling van het curatorium en van het docentenkorps van de Theologische School zal in de toekomst behoorlijk gaan veranderen; de leeftijd van docenten en curatoren vraagt om besluitvorming.”

Ook over de inhoud van de opleiding zal gesproken worden. „De persoonlijkheid en vorming van dienaren des Woords in de opleiding heeft de aandacht van het curatorium. Een snel veranderende samenleving vraagt veel van predikanten. Je kunt met allerlei moeilijkheden te maken krijgen en het kan flink misgaan. Dit zal een punt van aandacht zijn op de synode.”

Een ander onderwerp op de agenda is de verstaanbaarheid van de Statenvertaling. De synode van 2013 vroeg de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS) „vanuit hartelijke verbondenheid” om verouderde woorden in deze vertaling te vervangen. De GBS liet in 2017 echter weten niet aan dit verzoek te voldoen; wel wil de stichting een kolom met synoniemen voor moeilijke woorden opnemen. Via een zogenoemde instructie van de particuliere synode Zuid verschijnt het onderwerp nu opnieuw op de agenda.

Ook zal een aantal appelschriften behandeld worden. Dit zijn beroepzaken van gemeenteleden die het niet eens zijn met de beslissing van een particuliere synode. De praktijk wijst uit dat de generale synode zich over deze zaken meestal niet inhoudelijk uitspreekt, maar procedureel toetst. De synode kan een zaak echter ook inhoudelijk behandelen. „Er dienen verschillende appelschriften op de synode; op die manier krijgen ook de problemen in gemeenten een plaats”, aldus ds. Van Eckeveld. Omdat het over vertrouwelijke onderwerpen gaat, vindt de behandeling ervan plaats achter gesloten deuren.

Een terugkerend agendapunt is kerkelijke eenheid. De Gereformeerde Gemeenten voeren gesprekken met diverse kerkverbanden. Deze contacten zijn „zinvol en noodzakelijk”, aldus ds. Van Eckeveld, tevens voorzitter van het deputaatschap kerkelijke eenheid. De Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland gaven in de afgelopen periode aan de gesprekken met het deputaatschap niet langer te willen voortzetten. Ds. Van Eckeveld: „Dat vinden we jammer. Wel wil ik onderstrepen dat er met deze gemeenten op verschillende punten een goede samenwerking is die we wederzijds waarderen.”

De predikant ziet in de gesprekken met de verschillende kerkverbanden „positieve ontwikkelingen, die je vroeger eigenlijk niet kon indenken. De nood van de tijd en de schuld van de kerken drijven ons ook naar elkaar toe, we hebben elkaar nodig. Tegelijk blijft kerkelijke eenheid een moeilijke en ingewikkelde zaak.”