„Zoals appel- en perensap, walnotenolie en honing uit de tuin van het lokale kasteel Gunterstein”, zegt Jongerius. Ook populair: vogelfiguren van oud ijzer (‘scrap metal’) voor in de tuin. „Dat loopt werkelijk als een trein.” Zelfs met de aanwas van nieuwe vrijwilligers gaat het goed, al zijn het niet meer zoals vroeger idealistische jongeren die de kar trekken. Vrijwilligers die zich nu aanmelden zijn vaak tegen de 50 jaar.

Oprichter Johan Derks begon de verkoop van suikerriet en kunstige spullen uit ontwikkelingslanden vanuit zijn huiskamer. In 1969 opende hij de eerste echte Wereldwinkel. In een oud pand dat door de gemeente beschikbaar was gesteld werden producten verkocht waar de producenten een eerlijke prijs voor hadden gekregen. Het concept sloeg aan en binnen enkele jaren openden overal in het land Wereldwinkels.

Een halve eeuw later worstelen veel van de winkels met hun voortbestaan. Tientallen sloten de afgelopen jaren de deuren. Ze konden de concurrentieslag met andere (web)winkels niet aan of kampten met een gebrek aan vrijwilligers. Toch zijn er nog altijd zo’n 250 Wereldwinkels, verspreid over het hele land.

De meeste Wereldwinkels zijn aangesloten bij de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels (LVWW) of bij Wereldwinkels Nederland. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze geen winstoogmerk hebben en door vrijwilligers worden gerund. De winkels werken op basis van het principe ‘een eerlijke prijs voor een eerlijk product’ en verkopen spullen die van een fairtrade-keurmerk zijn voorzien, zoals Max Havelaar. „Koop je een cadeau in de Wereldwinkel, dan draag je bij aan de ontwikkeling van de makers”, aldus de LVWW.

Het jubileum in Breukelen wordt kleinschalig gevierd. Er zijn enkele vrijwilligers van het eerste uur bij. Oprichter Johan Derks is er niet bij. „Hij is inmiddels 83 en woont in Belgrado”, vertelt Jongerius.