Diverse klokkenluiders die betrokken waren bij het onderzoek naar antisemitisme binnen de Britse Labourpartij, hebben zware beschuldigingen geuit tegen belangrijke leden van de partijtop.

In een vernietigende documentaire van Panorama, de onderzoeksrubriek van de BBC-televisie, deden enkele leden van de eigen onderzoekscommissie van de partij, die klachten van antisemitisme moesten onderzoeken, hun verhaal. Ze vertelden hoe de partijleiding geregeld „tussenbeiden kwam”. Ook bij overduidelijke gevallen van antisemitisme probeerde de partijtop acties tegen de betrokken politici tot „een tik op de vingers” te beperken.

Enkele leden van de onderzoekscommissie werden zó tegengewerkt dat ze psychische problemen kregen en hun werk moesten neerleggen. Een van hen, Sam Matthews, hoofd van de klachtencommissie, werd dusdanig dwarsgezeten door de huidige secretaris-generaal van de partij, Jennie Fromby, dat hij actief overwoog zelfmoord te plegen, naar eigen zeggen „door vanuit haar kantoor van het dak te springen” om zich maar niet meer gevangen te voelen.

Matthews, een overtuigd lid van Labour, werkte op dat moment al acht jaar voor de partij en maakte als hoofd van de onderzoekscommissie werkweken van zes dagen per week, zestien uur per dag – zonder dat het werk ergens toe leidde, zo vertelde hij donderdag in de Jewish Chronicle.

Moreel gedwongen

Vier van de acht klokkenluiders die met BBC Panorama spraken, braken daarmee een strenge overeenkomst om niets openbaar te maken van hun werk binnen Labour.

In The Guardian zegt Louise Withers Green, lid van het team dat het antisemitisme in de partij onderzocht en iemand die nog steeds de idealen van Labour steunt, dat ze zich moreel gedwongen voelde naar buiten te treden. „Ik moest nadenken over wat voor persoon ik wilde zijn als ik zou sterven. Ook al kan het nu even verschrikkelijk zijn, over dertig jaar zal ik echt trots zijn dat ik het gedaan heb.” Withers Green omschreef de sfeer in de partij rond de bestrijding van antisemitisme als „echt afgrijselijk”. Ze voelde zich „diep schuldig” dat ook zij er niet in slaagde het antisemitisme binnen Labour aan te pakken.

Een eerder hoofd van het team van de geschillencommissie, Mike Creighton, vertelde in BBC Panorama hoe hij in 2016 werd uitgelachen toen hij voorstelde dat de gevallen van antisemitisme binnen de partij kordater moesten worden aangepakt en dat partijleider Jeremy Corbyn „een toespraak over het Midden-Oosten moest houden waarin hij vooral diende te benadrukken dat Israël recht van bestaan had”.

De verhalen van de getuigen worden volgens de BBC ondersteund door honderden e-mails binnen de partij, waarover de omroep zou beschikken.

Gemanipuleerd

Labour heeft de beschuldigingen fel van de hand gewezen. In een verklaring van de partij, die op de website te lezen is, verklaart een woordvoerder dat „onder deze ontevreden voormalige medewerkers mensen zijn die zich altijd hebben verzet tegen Jeremy Corbyns leiderschap, en die actief hebben geprobeerd hem ondermijnen, en die zowel persoonlijke als politieke grieven hebben.”

BBC Panorama heeft volgens de partij „geen eerlijk en evenwichtig onderzoek” verricht.

De presentator van het onderzoek, John Ware, staat volgens de Labourleiding persoonlijk en politiek openlijk vijandig tegenover Jeremy Corbyn. De partij zal „op alle mogelijke niveaus klachten indienen” tegen de BBC, aldus de verklaring.

Opvallend is dat de plaatsvervangend leider en tweede man van de partij, Tom Watson, tegenovergesteld reageerde. „Ik ben geschokt, beklemd en ontzet door wat ik op Panorama zag. De getuigenissen van deze partijleden en stafmedewerkers waren aangrijpend. Dit zijn geen ‘ontevredenen’, ze zijn erg dapper. Er moeten bijzonder serieuze vragen worden beantwoord.”

Pal vóór de uitzending traden drie Labourvertegenwoordigers in het Hogerhuis af als leiders binnen de fractie. „Mijn trieste conclusie is”, schrijft Lord David Triesman, voormalig secretaris van de partij en oud- minister, in zijn ontslagbrief, „dat de Labourpartij overduidelijk institutioneel antisemitisch is geworden”.

Medewerkers van de partij geven in de documentaire voorbeelden hoe zij op hun Joods-zijn werden aangesproken. „Ik zal niemand die Joods is aanraden naar een Labourbijeenkomst te gaan”, aldus een van hen. Ook Lord Triesman stelt dat „Labour niet langer een veilige omgeving is voor Joodse mensen”.