Het lijkt dat Italianen zingen als ze praten en het alleen maar hebben over ”amore” en ”mare”. Maar de werkelijkheid is anders – en dat hoor je. Italianen vinden dat het niet goed gaat. In het algemeen komt het hierop neer: er zijn te weinig centen.

Ik kan dat niet hebben, het geklaag van echte armoedzaaiers daargelaten. Het gaat de gemiddelde Italiaan gewoonweg heel erg voor de wind. De totale rijkdom gaat jaarlijks omhoog en bedraagt nu ruim 1000 miljard euro. Dat is meer dan de Duitsers hebben. Grofweg de helft van die rijkdom staat op de bankrekening; de andere helft is in het eigen huis gestoken. Zo’n 80 procent van de mensen woont in een eigen huis (in Nederland: 56 procent). Over het banktegoed wordt geen belasting geheven. Regelingen als erfpacht en eigenwoningforfait bestaan niet voor de eerste woning. Een luilekkerland zou je zeggen.

De kloof tussen rijk en arm is trouwens niet bovenmatig groot. De Gini-index, die de vermogensongelijkheid aanduidt, ligt voor Italië maar net boven het gemiddelde van de Europese Unie

Dan ligt er ook nog zo’n 200 miljard euro onder de matras. Dit is uiteraard een schatting. Ik schrijf wel ”matras”, maar meestal ligt het geld ergens anders in huis verstopt. Dat kan overal zijn. De financiële politie vond een paar jaar geleden bij een bekende tv-persoonlijkheid een half miljoen euro onder het systeemplafond. Een beroemd geval uit de tijd van ”Mani Pulite” (corruptieschandaal uit de jaren 90) was de vondst van omgerekend 10 miljoen euro in de woning van een belangrijke overheidsfunctionaris. De poet was in de poef verstopt.

Een voormalige tandarts uit de buurt van Venetië, zo blijkt uit een recent nieuwsbericht, wist niet goed wat hij met het zwarte geld aan moest. Hij verborg het kennelijk op de gekste plekken. Dan wil je wel eens vergeten waar het ligt. Toen zijn vriendin op een gegeven moment een strudeltaart bakte, ging daarbij en passant ook een ‘deegrol’ aan bankbiljetten in rook op. Zo’n 40.000 euro ging verloren. Je kunt contanten trouwens ook gewoon in een kluisje bij de bank in bewaring geven, zonder dat de belastingdienst hoeft te worden ingelicht. Dat wordt massaal gedaan. Er zijn in Italië 1,5 miljoen kluisjes in gebruik.

Ik heb ook wel eens contanten thuis. Dan weet ik ook niet goed waar het te verbergen. Dat is geen zwart geld, wat mij betreft tenminste, maar bij elkaar gepind geld van de eigen rekening. Dat geld is er om de leveranciers van te betalen. Niet zomaar een tientje voor de (metaforische) SRV-man of om kleren te kopen. Het zijn serieuze bedragen om de smid, de timmerman en de stoffeerder te betalen. Die presenteerden laatst hun rekening zonder btw (wat krabbels op een wit vel) voor de verbouwing van onze woning. Cash dus. Je moet dan zorgen dat je in een maand niet meer dan 5000 euro opneemt om niet door de belastingdienst als witwasser te worden aangeduid. Wel vervelend, en moreel heb ik er problemen mee, maar er is niet veel aan te doen.

Zo is goed te begrijpen dat het vermogen (in de poef of bankkluis) van de individuele Italiaan groter en groter wordt, terwijl bij de overheid minder en minder binnenkomt.