De Zalmsnip werd in 1997 door het paarse kabinet ingevoerd als compensatie voor de verhoging van allerlei milieuheffingen ter „vergroening” van het belastingstelsel. De toenmalige coalitiepartijen PvdA, VVD en D66 besloten de 100 gulden voordeel, genoemd naar minister Zalm van Financiën, te laten verwerken door de gemeenten. Vaak gebeurde dat in de vorm van een korting op de reinigingsrechten.

Diverse gemeenten besloten echter met het geld inkomenspolitiek te voeren. Leiden gaf het voorbeeld en bood de Zalmsnip via haar minimabeleid slechts aan de lagere inkomensgroepen aan. Vorig jaar besteedde bijna 80 procent van de gemeenten de Zalmsnip zoals bedoeld, maar volgde 16 procent het Leidse voorbeeld. Zes procent van de gemeenten keerde meer dan de Zalmsnip (45,38 euro) uit.

Mede door het beleid van de gemeenten die er inkomenspolitiek mee voeren, draagt de Zalmsnip bij aan de zogeheten armoedeval. Die term staat voor het fenomeen dat mensen er nauwelijks op vooruit of soms er zelfs op achteruit gaan als ze vanuit een uitkeringspositie een betaalde baan aanvaarden. Ze moeten dan plotseling allerlei voordeeltjes missen die aan hun werkloosheid verbonden waren.

Het activeringsbeleid van het kabinet-Balkenende is er mede op gericht een einde te maken aan de armoedeval. Om die reden kondigde het regeerakkoord van Balkenende I al de afschaffing van de Zalmsnip aan. Het hoofdlijnenakkoord van Balkenende II bekrachtigde dat. Minister Remkes (Binnenlandse Zaken) heeft de Tweede Kamer nu laten weten dat het wat hem betreft op 1 januari zover is.

Het verdwijnen van de Zalmsnip valt samen met het plan van het kabinet de onroerendezaakbelasting (OZB) aan te pakken. Bij de Raad van State ligt een wetsvoorstel om het gebruikersdeel van deze belasting per 1 januari af te schaffen. Afschaffing van de Zalmsnip levert het kabinet 325 miljoen euro op.