Ethiopië heeft donderdag, conform de richtlijnen in de luchtvaart, een eerste, voorlopig onderzoek gepresenteerd over het neerstorten van een Boeing 737 MAX 8 van Ethiopian Airlines op 10 maart. Daarbij kwamen alle 157 inzittenden om het leven.

De vliegramp vertoont grote overeenkomsten met het neerstorten van eenzelfde type toestel van Lion Air in Indonesië eind oktober met 189 dodelijke slachtoffers. In beide gevallen dook de neus van het vliegtuig naar beneden en slaagden de piloten er niet in het toestel onder controle te krijgen.

De piloten van Ethiopian Airlines valt niets te verwijten, zegt de Ethiopische minister van Transport Dagmawit Moges op grond van het tussentijdse rapport. De piloten zouden zich aan de procedures van Boeing hebben gehouden. „Ondanks al het harde werk van de piloten, die volledig juist handelden, konden ze het vliegtuig niet in de lucht houden.” De transportminister zegt dat de piloten de procedures van Boeing vier keer hebben gevolgd.

De Amerikaanse vliegtuigfabrikant heeft in de 737 MAX een nieuw veiligheidssysteem geïnstalleerd. Problemen met dit zogeheten Maneuvering Characteristics Augmentation System (MCAS) zorgen ervoor dat de neus van het toestel automatisch omlaag wordt geduwd.

Luchtvaartexpert Benno Baksteen verbaast zich over de uitlatingen van de Ethiopische minister dat de piloten de voorgeschreven procedure van Boeing vier keer hebben uitgevoerd. „Een rare, voorbarige conclusie. Zo’n procedure volg je één keer, niet vier keer.”

Het feitenrelaas in het tussentijdse rapport is volgens de oud-747-gezagvoerder nog „erg incompleet.” Uit het rapport blijkt volgens Baksteen dat de piloten, in strijd met de Boeing-procedure, het gewraakte MCAS-veiligheidssysteem „kennelijk” weer hebben geactiveerd. Daarbij zijn de problemen met het duiken van de neus opnieuw opgetreden.

Bij de crash van vlucht ET302 is volgens de luchtvaartdeskundige de „meest interessante vraag” hoe de piloten hebben gehandeld. „Wat hebben ze gedaan en waarom?” Baksteen wijst erop dat de piloten goede redenen kunnen hebben gehad waarom ze het MCAS-systeem weer hebben ingeschakeld.

Na het neerstorten van de Boeing MAX van Lion Air vorig jaar waren de procedures van Boeing om de duikneigingen van het toestel op te lossen duidelijk, aldus Baksteen. De vraag is volgens hem of de maatschappij „echt voldoende” op deze procedures heeft getraind.

Boeing erkent dat het neerstorten van de twee 737 MAX-toestellen mede is veroorzaakt door fouten in de software. „Het is duidelijk dat tijdens beide vluchten het MCAS-systeem werd geactiveerd, in reactie op onjuiste informatie van sensoren”, zegt topman Muilenburg donderdag in een verklaring.

Een nieuwe software-update van Boeing is gereed. Luchtvaartexpert Baksteen verwacht dat daarmee de problemen van de MAX zijn opgelost. Het kan echter nog geruime tijd duren voordat de luchtvaartautoriteiten de oplossing hebben geaccepteerd.

De grote, onderliggende vraag is volgens Baksteen waarom een gerenommeerd bedrijf als Boeing bij een veiligheidssysteem, gebaseerd op twee sensoren, er tijdens een vlucht slechts één gebruikt. Een allesomvattend onderzoek, binnen een jaar na de ramp, moet op alle vragen antwoord geven.