Het lastige in duurzaamheidsvraagstukken, vooral waar die het klimaatbeleid betreffen, is dat de gevolgen van onze keuzes niet direct zichtbaar zijn. Als we gevaarlijke stoffen op open water lozen, zien we dit (vaak) direct terug in het water. Het verkleurt, het gaat stinken, vissen gaan dood. Er is een direct verband tussen het gedrag en de consequenties. Bij de uitstoot van broeikasgassen is dat niet zo. De gassen zelf zijn niet zichtbaar. Daarbij is er meestal sprake van indirecte uitstoot in het productieproces. De aankoop van, bijvoorbeeld, nieuwe schoenen levert geen directe uitstoot van CO2 op, maar voor productie, verpakking en vervoer ervan zijn wel degelijk fossiele brandstoffen gebruikt.

Om over de uitstoot toch meer te weten te kunnen komen, zijn er allerlei berekeningen beschikbaar. De hoeveelheid gebruikte olie of gas kan worden omgerekend naar hoeveelheden CO2. Daarbij ontstaat soms discussie over wat nu wel en niet meegenomen moet worden in de berekeningen. De volgende discussie gaat over wat het effect van die broeikasgassen op het klimaat is. Het grootste orgaan dat zich hiermee bezig houdt, is het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), waarin wereldwijd duizenden klimaatwetenschappers in opdracht van de VN allerlei scenario’s doorrekenen. Die zijn voor ieder toegankelijk. De boodschap van de laatste rapporten is scherp: de invloed van de mens op klimaatverandering is vrij zeker en zodanig, dat we alles op alles moeten zetten om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.

Hoewel deze berekeningen door grote aantallen wetenschappers zijn gecontroleerd, betwijfelen sommige mensen de waarde en betrouwbaarheid ervan. Er ontstaat scepsis. De uitkomsten worden gezien als iets waarin je kunt geloven of niet. Ook kunnen we op internet steeds meer alternatieve visies vinden. Voor veel mensen is dit verwarrend. De wetenschap gaat hun boven de pet en ze weten niet meer wie ze nu wel en niet kunnen geloven. Ik denk dat ook meespeelt dat, als de scenario’s waar zijn, dit grote consequenties heeft voor onze leefstijl en dat we moeite hebben om dat te accepteren.

Ik zie de IPCC als een betrouwbaar en transparant orgaan. Sommige onderzoekers ken ik persoonlijk, als oud-collega, en de onderzoeken worden voldoende gecontroleerd. Natuurlijk kan het IPCC geen toekomst voorspellen. Het werkt scenario’s uit. Maar al zouden deze berekeningen zelfs maar voor 70 procent in de juiste richting zitten, dan is dat voor mij voldoende reden om uit voorzorg te kiezen voor een verminderde broeikasgasuitstoot.

Het gebruik van groene energie boven fossiele energie heeft nog meer voordelen. Het betekent autonomie als je je eigen energie kunt opwekken. Daarbij zijn fossiele grondstoffen eindig en levert gebruik schadelijke stoffen als fijnstof op.

De discussie over de juistheid van data moet gevoerd worden, maar dat moet niet leiden tot stilstand. Om mensen aan te sporen tot duurzaam gedrag, dus keuzes die bijdragen aan de kwaliteit van leven van mens en natuur, is blijkbaar meer nodig dan nog meer cijfers, kennis en argumenten rond hoeveel we nu precies bijdragen aan klimaatverandering. Ik denk dat meer ruimte voor verwondering ons hierbij kan helpen. Verwondering over de rijkdom die we in de schepping kunnen vinden en over de veerkracht van mensen. Verwondering doet ons beseffen dat we verbonden zijn met anderen en de natuur. Dat geeft een positieve motivatie om keuzes te maken die bijdragen aan biodiversiteit en de bloei van mensen. Vanuit deze radix, het liefhebben van de naaste, houd je de inzet voor duurzaamheid blijmoedig vol.

De auteur schrijft en spreekt over duurzaamheid. Reageren? rubriekforum@refdag.nl.