Een man wordt bewusteloos gevonden op de vloer van de kathedraal van Edinburgh, zo lees ik in de krant. Hij heeft geen portefeuille en identiteitsbewijs bij zich. Mogelijk zijn die hem ontvreemd. In het ziekenhuis komt de man weer bij zijn positieven, maar hij kan zich niets meer herinneren. Hij is zijn geheugen kwijt. Een maand later komt de politie achter zijn identiteit. De man blijkt 52 jaar te zijn, vader van vier kinderen, die op mysterieuze wijze is verdwenen uit Lajatico, Toscane. De gemeente waar de tenor Andrea Bocelli vandaan komt.

Zijn ongeruste familie gaat hem direct opzoeken, maar hij herkent hen niet. De man lijkt niet eens Italiaans te spreken en te verstaan. Later wordt hij naar Italië teruggebracht. In de politieauto op het vliegveld vraagt een agent hem op de achterbank op te schuiven. Dat doet de man braaf, waaruit blijkt dat hij wel degelijk Italiaans verstaat. Als de politie verder onderzoek doet, vallen de puzzelstukjes op zijn plaats. Ze draaien hem de duimschroeven aan. Uiteindelijk geeft hij toe dat hij zijn verdwijning en geheugenstoornis in scène heeft gezet.

Best wel Italiaans, zo’n theaterspel. Berlusconi is er ook een meester in.

Maar waarom al die komedie? Verveelde hij zich in Lajatico? Had hij misschien genoeg van de muziek van Andrea Bocelli? Nee, de reden is dat hij het niet meer uithield bij zijn schoonmoeder. Hij voelde zich bijna bezwijken onder de druk van de schoonmoeder.

Als je de grappen moet geloven, zijn schoonmoeders in de hele wereld een last, maar Italiaanse schoonmoeders zijn nog een graadje erger. Het is van alle tijden. Juvenalis, de beroemde dichter uit het Romeinse keizerrijk, schreef: „Laat alle hoop op vrede varen zolang je schoonmoeder nog leeft.”

Zelfs het hooggerechtshof van Italië heeft het niet zo op met de rol van de schoonmoeder. Deze rechtbank spreekt zich in laatste instantie uit over belangrijke zaken, zoals maffia, corruptie en Berlusconi – en dus ook soms over de schoonmoeder. Zo oordeelde het hof in 2011 dat de huwelijkspartner die het echtelijk huis verlaat niet aansprakelijk is voor de scheiding indien hij of zij handelt uit wanhoop over een opdringerige schoonmoeder. In Italië kan de rechter namelijk de schuld voor de scheiding bij een van de partners leggen.

Als je als echtpaar in een crisis bent beland en samen met een van de schoonmoeders woont, is het legitiem om haar weg te sturen. Dat blijkt uit een uitspraak uit 2012. Laatst vertelde me een advocate in het familierecht dat 40 procent van de scheidingen wordt veroorzaakt door de opdringerigheid van de schoonmoeder. Het is vooral een strijd tussen schoonmoeder en schoondochter. Het lijdend voorwerp: de zoon en echtgenoot. De klassieke dubbelrol van de Italiaanse man, die geen partij kiest, en daarmee eigenlijk voor zijn moeder kiest.

Ik ken het probleem niet. Ik heb een puike relatie met mijn schoonmoeder. Ze woont in het appartementencomplex naast ons, maar stelt zich heel terughoudend op. Ze is prima voor oppas, verstelwerk en het bereiden van driegangenmenu’s. Ik kan haar aanbevelen.