„Dit waren geen incidenten!” schrijft Emanuel, die op dit moment tijdelijk in Nederland verblijft, in een e-mail. „Algemeen wordt aangenomen dat de aanvallen gepland en uitgevoerd zijn door niet-Iraakse islamitische terreurgroepen in een poging de christenen te doen vluchten. Alle Iraakse leiders, inclusief de geestelijkheid (soennieten en sjiieten) veroordelen de aanslagen. Deze vormen opnieuw een bewijs dat we in Irak te doen hebben met terreurdaden, uitgevoerd door terreurgroepen. Het gaat hier niet om patriottisch gerechtvaardigde tegenstand door Irakezen tegen vreemde strijdkrachten.”

„Ik verwacht dat het volgende zal gebeuren”, aldus Emanuel. „Ten eerste zal onze christelijke gemeenschap in Irak, een vreedzame minderheid, helaas reageren op de manier zoals de terroristen willen dat zij reageert. De aanvallen zullen voor Iraakse christenen weer een „reden” en excuus zijn om naar naburige landen te vluchten, als een stap om zich te vestigen in „christelijke” westerse landen.”

Aan de andere kant, vervolgt hij, „zal er een binnenlandse christelijke vlucht op gang komen vanuit de grote steden naar christelijke dorpen en steden in christelijke plattelandsgebieden rond Ninevé, Dohuk en Erbil.”

De orthodoxe geestelijke schrijft wel te verwachten dat de christelijke gemeenschap in Irak meer sympathie zal gaan krijgen van „eenvoudige, naburige moslims die te kampen hebben met dezelfde omstandigheden en moeilijkheden.”

Priesters en andere christelijke leiders in Irak vrezen eveneens dat de aanslagen van zondag tot een exodus van christenen zullen leiden, meldt de organisatie Middle East Concern (MEC). „Tot op heden hebben zij er bij hen op aangedrongen te blijven, maar nu voelen ze dat ze weinig argumenten meer in handen hebben.” Volgens een priester zou dit een ongewenste ontwikkeling zijn. „Het zou bijzonder slecht zijn voor Irak als de christenen vertrokken”; dit zou de totstandkoming van een pluralistisch, tolerant land nog verder verhinderen.

Iraks hoogste sjiitische geestelijke, grootayatollah Ali al-Husseini al-Sistani, sprak maandag zijn veroordeling uit over de aanslagen, waarbij elf mensen om het leven kwamen en ruim vijftig gewonden zijn gevallen. Hij noemde de aanslagen misdadig en zei dat dergelijk geweld de eenheid, stabiliteit en onafhankelijkheid van Irak grote schade berokkent. Voorts zei hij dat het van groot belang is dat de rechten van christenen en leden van andere minderheidsgodsdiensten in Irak worden gerespecteerd. Het was voor het eerst sinds het begin van de gewapende opstand van Iraakse moslimfundamentalisten dat de christelijke minderheid het doelwit werd van aanslagen.

Ook de Wereldraad van Kerken (WvK) heeft de bomaanslagen inmiddels fel veroordeeld. „Deze acties ondermijnen de pogingen om Irak weer op te bouwen tot een democratisch land, waar alle religieuze gemeenschappen en mensen in harmonie kunnen samenleven, nog verder”, aldus dr. Samuel Kobia, secretaris-generaal van de WvK, in een maandag uitgegeven verklaring. In een pastoraal getoonzette brief, gericht aan de kerken in Irak, toonde dr. Kobia zijn meeleven met de Iraakse bevolking nu deze zulke kritieke en turbulente tijden doormaakt en verzekerde hij haar van de steun en het gebed van velen.

Nareg Alemezian, een bisschop van de Armeens-Apostolische Kerk, en metropoliet dr. Mar Gregorios Yohanna Ibrahim van de Syrisch-Orthodoxe Kerk veroordeelden de aanslagen eveneens. „Christenen vormen een integraal onderdeel van de maatschappij waarin zij wonen, zij zijn geen nieuwkomers”, aldus Alemezian. „Christenen in het Midden-Oosten wonen in het gebied waar Christus werd geboren.”

Ook deze leiders wezen erop dat de aanslagen waarschijnlijk tot nieuwe emigratiegolven van christenen zullen leiden. Gregorios: „We zien hetzelfde gebeuren als in landen zoals Turkije, Iran en Israël. We verliezen ons volk.”

Ten tijde van het bewind van Saddam Hussein, die niets van moslimextremisme moest hebben, hadden christenen weinig te duchten, zo luidt de algemene gedachte. Onjuist, stelt prof. Walid Phares, deskundige op het gebied van de christelijke minderheden in het Midden-Oosten. Volgens hem nam de onderdrukking van Assyrische christenen toe naarmate de macht van de Ba’ath-partij in Irak groter werd. Een rapport, uitgebracht door de Chaldeeuwse nieuwsdienst in de VS een jaar voordat de oorlog tegen Saddam begon, beschreef antichristelijke discriminatie als onderdeel van Saddams regime. Zo werden mensen verplicht hun kinderen Arabische namen te geven; christelijke namen werden verboden. Verder kwamen alle kerkelijke eigendommen onder de controle van het ministerie van Islamitische Eigendommen te staan en werd de regel uitgevaardigd dat christelijke kerken die religieuze kalenders publiceerden, Saddam naast de Heere Jezus dienden af te beelden.

De Iraakse dictator vernietigde bovendien honderden Assyrische dorpen in een poging hun inwoners te doen assimileren aan de Arabische samenleving, zo berichtte de Duitse protestantse nieuwsdienst Idea vorige week. Uit tot nu toe geheimgehouden documenten -met als opschrift ”Vertrouwelijk - Slechts voor dienstgebruik”- blijkt bijvoorbeeld dat onder Saddams bewind rond de 290 christelijke dorpen in Noord-Irak zijn vernietigd, gedeeltelijk ook met behulp van gifgas. Volgens het onderzoeksinstituut G2W werden verder 150 kerken en kloosters met de grond gelijkgemaakt. Al tijdens de eerste Golfoorlog, in 1980, tussen Irak en Iran, werden zo’n 40.000 Assyriërs gedood. Na de tweede Golfoorlog, in 1991, en na de val van Saddam is de situatie voor de Assyriërs, en (dus) voor de christenen, nauwelijks verbeterd.