In de Belgische stad Aalst rijdt zondag een wagen mee van carnavalsgroep De Vismooil’n waarop twee gigantische poppen van Joden met grote kromme neuzen te zien zijn. Bij hun voeten liggen zakken vol met geld. De groep is op het idee gekomen naar aanleiding van hun jaarthema ”Sabbatsjoor”. Ze houden een sabbatsjaar, wat wil zeggen dat ze dit jaar minder geld uitgeven aan de wagen dan gewoonlijk.

„Wij vonden dat komisch, als roze Joden de stoet in met een kluisje waar we ons opgespaarde geld in bewaren”, verklaart de groep maandag in de Vlaamse krant Het Laatste Nieuws (HLN). „Met andere religies wordt ook gelachen.”

De praalwagen schiet de Joodse gemeenschap in het land echter totaal in het verkeerde keelgat. Het Belgische Forum der Joodse Organisaties (FJO) en het Coördinatiecomité van Joodse Organisaties in België (CCOJB) laten maandag weten dat ze een klacht hebben ingediend bij de Belgische racismewaakhond Unia. Ze vergelijken de stereotiepe poppen met de karikaturen in de vroegere nazikrant Der Sturmer. „De karikaturen (…) van Joden met een kromme neus en koffers geld zijn typerend voor het nazisme van 1939. In een democratisch land als België heeft dit geen plaats in 2019, carnaval of niet.”

De burgemeester van Aalst laat weten achter de carnavalsgroep te staan. Hij zegt tegen HLN dat de leden van de groep „geen kwetsende intenties hadden.” Hij verwoordt daarmee een breder levend gevoelen. „O nee, geen antisemitisme”, reageert ”lieve robeys” bijvoorbeeld op Twitter: „Gewoon Aalster carnaval. Daarbij wordt met iedereen gelachen. Probeer het zo te zien, geen belediging.”

Het kan de Joodse organisaties echter niet overtuigen. „De Joodse gemeenschap aanvaardt uiteraard humor”, stellen de FJO en CCOJB in hun verklaring. „Maar er zijn grenzen die niet kunnen worden overschreden.”

Ook vanuit Nederland komen er verontwaardigde reacties op de praalwagen in Aalst. ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers noemt die „misselijkmakend”. SGP-leider Kees van der Staaij twittert het meerijden van de wagen „schokkend en zorgelijk” te vinden. „Het veroorzaakt veel pijn en woede.”

De twee organisaties krijgen dinsdag steun van de Europese Commissie. „Het is ondenkbaar dat deze beelden paraderen in Europese straten, zeventig jaar na de Holocaust”, zegt een woordvoerder op een vraag van een journalist van een Joodse nieuwssite. „Het is nu aan de nationale autoriteiten om actie te ondernemen (…), op basis van de toepasselijke wet.” Hij zegt verder dat Europeanen „niet de luxe” hebben „om dit licht om te nemen.” „We hebben het trieste privilege om te ervaren hoe dit is geëindigd in de vorige eeuw.”

De Belgische racismewaakhond Unia berichtte juist eind vorige week dat er in 2018 bijna twee keer zoveel klachten binnen waren gekomen over jodenhaat dan in het jaar daarvoor. In 2017 waren er 56 meldingen van anti-joodse incidenten, in 2018 101. Al sinds 2008 is er sprake van „een licht stijgende trend”, zei Els Keytsmann van Unia.

Ook in andere Europese landen, zoals Frankrijk, waren er in 2018 veel meer meldingen van antisemitische incidenten dan in 2017.