De Democrate James stelt dat de staat „deze vorm van machtsmisbruik niet kan tolereren.” Trump kan als president de noodtoestand uitroepen en zonder toestemming van het parlement overheidsgeld gebruiken als daar dringende redenen voor zijn. De tegenstanders bestrijden dat het probleem van illegale immigranten en smokkelaars aan de Mexicaanse grens zo groot is dat er van een noodtoestand sprake is.

Trump zei vrijdag in een toespraak dat hij zijn handtekening zet onder het decreet over het uitroepen van de noodtoestand. Trump voegde eraan toe dat hij die maatregel neemt tegen de „invasie van het land met drugs, mensensmokkelaars en allerlei soorten criminelen en bendes.”

Door afkondiging van de noodtoestand kan Trump buiten het Congres om geld weghalen bij onder meer Defensie en het budget voor rampenbestrijding. Het leidt ongetwijfeld tot meer procedures. Nancy Pelosi, de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden en Chuck Schumer, de leider van de Democraten in de Senaat, zeiden dat ze de maatregel van Trump in het Congres en de rechtbank zullen aanvechten. Bovendien moet de muur worden neergezet op land dat vaak van particulieren of van reservaten is die tegen het plan zijn.

Voor die procedures deinst Trump echter niet terug, maakte hij vrijdag duidelijk. „Daarvan zijn er al zó veel gevoerd tegen mijn beleid, en in de meeste gevallen hebben wij gewoon gewonnen.”

Mick Mulvaney, stafchef van Trump, zei dat de president met het uitroepen van de noodtoestand ongeveer 8 miljard dollar (ruim 7 miljard euro) kan vrijmaken voor het financieren van de muur.

De noodtoestand is een middel dat door veel Amerikaanse presidenten ingezet is. Er zijn er op dit moment nog altijd 31 van kracht. De langstlopende dateert van 1979. In dat jaar besloot president Jimmy Carter de tegoeden van Iraniërs in de VS te bevriezen, als reactie op de bezetting van de Amerikaanse ambassade in Teheran.