De afgelopen maand was mijn woonplaats Spijkenisse in het nieuws. Op nauwelijks een kilometer van mijn huis werd een scholier ernstig mishandeld door een groep jongens. De achtergrond van de mishandeling vormde waarschijnlijk een ruzie tussen de scholier en een van de daders uit de groep. Beelden van de mishandeling vonden hun weg op internet en media pikten de beelden op. Mensen zagen de beelden en de verontwaardiging was groot. De daders werden bedreigd en er werd zelfs een digitale schandpaal opgericht.

Een van de daders vond het verstandig om uit te dagen. Hij zette zijn huisadres op Facebook om de bedreigers aan te sporen te doen wat zij hem toewensten. Zoals we hier zeggen: geen woorden, maar daden. Het eind van het liedje was dat het huis van de jongen beveiligd moest worden en de bewoners moesten onderduiken.

Zulke wraakgevoelens zien we vaker bij dit soort misdaden. Mensen willen verhaal halen, ook met geweld. Dit verlangen naar vergelding is niet nieuw. In de klassieke Oudheid was wraak zelfs geboden. Als de eer van een persoon geschaad was door een belediging, een klap of mishandeling was vergelding verplicht om gezichtsverlies te voorkomen. Gevoelens konden de wrekers zo in beslag nemen dat de terechte vergelding buitensporig kon worden en er een vicieuze cirkel van geweld ontstond. Daarom was er al vroeg een ontwikkeling tot een formeel systeem: de rechtspraak. Wraak bleef bestaan, maar hoe langer hoe meer kwam de beslissing hierover bij de rechter te liggen.

De Bijbel gaat ook in op de menselijke gevoelens van wraak. Het volk Israël krijgt te horen dat het zich niet mag wreken (Leviticus 19:18). Maar in het Oude Testament is al te zien dat de emotie de rede soms overwint. Lamech dreigt met overdadig geweld en wraak voor een wondje of builtje (Genesis 4:23-24). Rechab en Baëna denken namens David wraak te moeten oefenen over Sauls zoon Isboseth (2 Samuël 4:7-8).

Het grondprincipe van het Oude Testament is echter dat aan God de wraak is. De Heere zegt het zelf: „Mij komt de wraak toe”, (Deuteronomium 32:35). Deze wraak is niet de wraak die bol staat van emoties en die alleen maar schade aanricht. Gods wraak is juist evangelie: het herstelt het recht en de goede verhoudingen op deze wereld. Mensen kunnen geen compleet herstel aan slachtoffers geven, maar God kan voldoening geven. Het Nieuwe Testament trekt deze lijn door. Paulus spoort de gemeente van Rome om zich niet te wreken, want alleen God komt de wraak toe (Romeinen 12:19). God zal in de toekomst het recht op aarde herstellen door middel van Zijn rechtsherstellende en reinigende wraak (2 Thessalonicenzen 1:8; Openbaring 19:2). In het heden is er hier op aarde wel een formele instantie die de mogelijkheid heeft om te wreken: de overheid (Romeinen 13:4).

Eigenrichting was dus niet toegestaan en is dat ook vandaag niet. Er is maar één instantie die rechtsherstellend mag wreken en dat is de overheid. De rechterlijke macht mag zich uitspreken over deze misdaad. Tot die tijd is het wachten, of beter gezegd: verwachten. Uitzien naar de tijd dat dergelijke misdaden niet meer voorkomen en waar de Rechter Zijn gerechtigheid zal laten heersen in de hemel en op aarde.

Deze toekomstige, rechtsherstellende wraak van God wringt misschien tot die tijd met onze gevoelens. Wraak vanuit de emotie van het moment lost echter niets op. Het bevredigt maar kort en het zorgt voor grotere problemen voor jezelf.

Arjan van den Os is promovendus Nieuwe Testament aan de Theologische Universiteit Apeldoorn. Hij schrijft deze blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.