De Andalusiërs gaan zondag naar de stembus. Op het spel staan 109 zetels in het regioparlement in Sevilla. Traditioneel is Andalusië een bolwerk van de sociaaldemocratische PSOE. Al 36 jaar regeren de sociaaldemocraten onafgebroken de grootste regio van Spanje.

In dit licht kunnen de verkiezingen gezien worden als een graadmeter voor de landelijke PSOE-regering in Madrid én voor de populariteit van premier Pedro Sanchez. Als het even kan laat Sanchez zich tijdens de campagne dan ook graag zien aan de zijde van zijn partijgenoot Susana Diaz, de zittende regiopremier.

Voor de conservatieve Volkspartij (PP) is Andalusië de eerste test voor de nieuwe leider Pablo Casado. De jonge opvolger van Mariano Rajoy wil zich in Andalusië bewijzen. Casado is zo prominent aanwezig, dat hij de regionale kandidaat van zijn partij Juanma Moreno haast volledig overschaduwd.

De 37-jarige PP-leider doet dat met grof geschut: harde, soms beledigende taal tegen immigranten, de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen en de sociaaldemocraten. „Deze verkiezingen zijn de eerste stap om degenen die Spanje willen verscheuren uit het Moncloa (regeringspaleis) weg te sturen”, zei Casado op campagne in Fuengirola. Eerder had hij premier Sanchez ook al ”golpista” (couppleger) genoemd, om diens „verbond” met Catalaanse separatisten.

Anti-Catalaans

Maar geen van de grote partijen speelt de anti-Catalaanse sentimenten zo nadrukkelijk uit als Burgers (Ciudadanos, Cs), de rechtsliberale partij die steeds verder opschuift in de richting van de ultra’s van Vox. Cs toert met een bus door Andalusië waarop gigantische portretten staan van de Catalaanse leiders Puigdemont en Junqueras. „Zij lachen Spanje uit”, staat eronder. Daarnaast de lachende afbeeldingen van PSOE-leiders Susana Díaz en Pedro Sánchez met de tekst: „Zij lachen jou uit”.

De Andalusische kandidaat Juan Marín van Cs ging nog een stap verder. In een tv-debat zei hij dat de Catalaanse premier Quim Torra gezegd zou hebben dat Andalusiërs „een gen minder” hebben. Er bestaat echter geen enkel bewijs dat Torra ooit iets dergelijks heeft gezegd.

In de competitie tussen de PP en C’s om wie de Spaanse eenheid het felst verdedigt, probeert de sociaaldemocratische regiopremier Diaz niet achter te blijven. Dit tot wanhoop van de linkse oppositiepartij Adelante Andalucía (Vooruit Andalusië). „Catalonië, Catalonië, steeds maar weer Catalonië”, verzuchtte kandidaat Teresa Rodríguez in een debat. „Wanneer gaan we het nu eens hebben over de problemen van Andalusië?”

De werkloosheid in Andalusië is met 22,9 procent de hoogste van Spanje. Dat is ruim acht procentpunten boven het landelijke gemiddelde. Van de jongeren is bijna de helft werkloos. En de regio is het toneel van de omvangrijkste corruptieaffaire die Spanje de voorbij veertig jaar gekend heeft, het zogeheten ERE-schandaal.

Het gaat om een netwerk rond de achtereenvolgende regioregeringen van de PSOE, waarbij honderden miljoenen zijn omgegaan in subsidies voor valse arbeidstijdverkortingen en frauduleuze vervroegde pensioenen.

Twee voormalige regiopremiers van de PSOE behoren tot de verdachten. Desondanks gaat PSOE-kandidaat Susana Diaz in de peilingen op kop.

Mogelijke nieuwkomer is Vox. De rechtse partijen PP en Cs zijn bereid een akkoord te sluiten met de ultra’s, als dat nodig is om de sociaaldemocraten na bijna veertig jaar uit het zadel te wippen.