Kerk & religie

Libanese protestanten hebben hun eigen Abraham Kuyper

In Libanon, het land van de duizend minderheden, is één zetel in het parlement gereserveerd voor het protestantse volksdeel. Sinds kort wordt die zetel bezet door de markante figuur van ds. Edgard Traboulsi. Een man die Abraham Kuyper als zijn grote voorbeeld ziet en dat combineert met een vurige liefde voor Libanon. Met Israël als grote twistappel.

Jacob Hoekman
31 October 2018 20:22Gewijzigd op 28 February 2023 15:26
De Sint Gregoriuskerk, met op de achtergrond de minaretten van de Al-Ameenmoskee in Beiroet. beeld EPA, Nabil Mounzer
De Sint Gregoriuskerk, met op de achtergrond de minaretten van de Al-Ameenmoskee in Beiroet. beeld EPA, Nabil Mounzer

Hij spreekt gedecideerd, als een man die niet gewend is tegenspraak te krijgen. Ds. Edgard Traboulsi (56), voorganger van de behoudende baptistengemeente Evangelical Bible Church in de Libanese hoofdstad Beiroet, dicteert zijn antwoorden. „Schrijf dat maar op”, zegt hij dan. Hij lijkt niet alleen op zijn grote voorbeeld Abraham Kuyper in zijn ideeën, maar ook in hoe stellig hij deze kan verwoorden.

Niet iedere protestantse christen is daar fan van. Sommigen zien hem als iemand die graag op eigen houtje en eigengereid opereert. Maar vriend en vijand geven toe dat hij veel voor elkaar krijgt. Hij is niet alleen predikant, maar ook leraar, politicus, schrijver, echtgenoot, vader van twee zoons.

Wat beschouwt u zelf als uw hoofdtaak?

Ds. Traboulsi, gezeten in het kantoor van zijn kerk in Beiroet, hoeft niet lang na te denken over het antwoord: „Mijn bediening als geheel. Dat is in één zin het dienen van de Heere, toegewijd zijn aan het Evangelie. Dat kan op verschillende manieren. Ik doe dat op de preekstoel, in het verlenen van pastorale zorg maar ook in de publieke arena.”

Botsen die verantwoordelijkheden nooit?

„Ik geloof dat mijn werk als politicus een roeping van God is, net zoals mijn werk als predikant. Ik hecht aan de scheiding van kerk en staat, maar tegelijk kan een christen in beide sectoren dienstbaar zijn. Mijn rolmodel daarvoor is de Nederlandse Abraham Kuyper. Hij was zowel theoloog als politicus. Wat hij met Nederland gedaan heeft, en hoe Nederland door hem beïnvloed is, vind ik van grote waarde.”

Waarin precies is Kuyper uw voorbeeld?

„Ik plaats mezelf niet op gelijke hoogte met hem, maar ik heb hem wel honderd procent nagedaan. Hij richtte een krant op; ik heb een magazine opgericht. Het is het enige protestantse magazine in dit deel van de wereld.

Verder was Kuyper auteur van een heel aantal boeken. Ik schrijf ook boeken, en dat wordt opgemerkt. Ik krijg daar veel reacties op. En het mooie is: via boeken kun je weer anderen beïnvloeden.

Ook startte Kuyper een universiteit, de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ik heb geen universiteit opgericht, dat is hier niet nodig, maar wel een Bijbelinstituut waarin ik aankomende voorgangers lesgeef – al 25 jaar.

Daarnaast maak ik gebruik van mogelijkheden die Kuyper niet had. Ik publiceer op websites en verspreid mijn boodschap via Twitter en Facebook. Ook heb ik een wekelijks tv-programma waarin geestelijke, politieke en filosofische vragen besproken worden. Op die manier kan ik niet alleen mijn eigen kudde maar ook andere kerken helpen.”

U bent onderdeel van de nationalistische en conservatieve partij Vrije Patriottische Beweging in Libanon. Waarom?

„Om veel redenen. Het is een politieke partij die gematigd is wat betreft de economie en ook op het gebied van normen en waarden. Dat zie ik terug in het handelen van president Michel Aoun, die van dezelfde partij is. Hij is eerlijk en correct en weerspiegelt christelijke waarden in zijn leven.

Daarnaast ben ik een nationalist. Ik hou van mijn land. Ik verlang ernaar om Libanon te zien bloeien als een democratisch land waar het christendom op een waardige manier in stand wordt gehouden, samen met andere minderheden. En over die instandhouding ben ik bezorgd. Niet alleen in Libanon, in het hele Midden-Oosten gaat het niet goed met het christendom. De onderdrukking in Syrië en Irak heeft veel christelijke gemeenschappen verwoest. Dat heeft ook zijn effecten op Libanon. Dit land heeft altijd een grote christelijke gemeenschap gehad, maar zowel aantallen als invloed staan onder druk.”

Uw partij is ook gelieerd aan Hezbollah, een partij die in veel landen als terroristisch wordt gezien.

„Hezbollah is onderdeel van ons land, onderdeel van onze gemeenschap hier in Libanon. Het is een politieke partij die de meerderheid van sjiitische moslims representeert. De partij is onderdeel van ons parlement en van de regering en haar vertegenwoordigers zijn democratisch gekozen. Dat kun je niet ontkennen. En omdat dat zo is, moet je met de leden van deze groep praten en samenwerken binnen een democratisch kader.”

Dat zullen sommige christenen in het Westen niet begrijpen.

„Dat klopt, omdat die mensen Hezbollah zien als een gewapende militie of als onderdeel van Iran. Maar dat is Hezbollah niet. De partij vertegenwoordigt een grote gemeenschap in dit land en het is erg belangrijk dat die groep politiek gezien een stem heeft.”

Toch is er ook de gewapende tak. Die is toch nauwelijks los te zien van de politieke tak?

„Wij werken samen met mensen die gekozen zijn door stemgerechtigden, niet met gewapende mannen. En die samenwerking gaat goed. Niet alleen met Hezbollah, maar ook met heel veel andere groeperingen. Deze politici werken om hun land te dienen en niet Iran. Als je ziet hoe ze samenwerken, vergeet je wat je leest over wapens.

Ja, Hezbollah heeft een gewapende tak. Maar daarmee verzetten ze zich tegen bezetters. Daarmee verzetten ze zich tegen bezetters. Tegen Islamitische Staat, die dit jaar nog delen van de Anti-Libanon in het oosten van het land had bezet. En ook tegen Israël, dat in 2000 in het zuiden delen van het land had bezet.”

Dat deed Israël toch om zichzelf te beschermen tegen Hezbollah?

„Israël viel Libanon al aan voordat Hezbollah was ontstaan. Het is heel eenvoudig: internationale wetgeving zegt dat Libanon een soeverein land is. Dus horen hier geen troepen van Islamitische Staat en ook niet van Israël. Maar Israël gaat door met het binnendringen van Libanees grondgebied. In het Westen is Hezbollah de gebeten hond omdat ze tegen Israël zijn. Maar ik verzeker je: hier speelt dat niet. Hier zijn ze gewoon een partij om mee samen te werken, en bovendien een partij die zich terecht verzet tegen bezetting door Israël. Schrijf dat maar op.”

Uw visie op Israël is ongetwijfeld hét verschilpunt met veel andere protestanten. Hoe gaat u daar theologisch gezien mee om?

„Ik meng theologie en politiek niet. We spreken over mensenrechten, over het recht van ons land om vrij te zijn van aanvallen van andere landen. Israël is de agressor, niet Libanon. En dat feit staat helemaal los van theologie. Politiek gezien is Israël een staat zoals alle andere, een staat die zich aan de verplichtingen van de internationale wetgeving moet houden.”

Later komt ds. Traboulsi terug op het onderwerp Israël. Dat is als de foto gemaakt wordt. Eén in zijn kantoor, een andere in zijn collegezaal, waar de ene na de andere theologische reus de muren siert. Augustinus is er, net als Calvijn. Hij kiest ervoor om op de foto te gaan naast Spurgeon, de prins der predikers.

Daar is het zijn beurt om een aantal retorische vragen af te vuren. „Geloof je dat Israël op een andere manier behouden kan worden dan door Christus? Nou dan, dan geef je toch zelf het antwoord op de vraag of er nog iets bijzonders is aan Israël.”

Hij heeft er nog één. „Geloof je dat het disproportioneel was dat Israël een derde van Libanon verwoestte, inclusief onze energiecentrales, en onze zeeën vervuilde en ons land kapotmaakte nadat er in 2006 twee Israëlische militairen waren ontvoerd bij een grensincident? Ja? Nou, dan geef je zelf het antwoord op de vraag hoe je naar Israël moet kijken.”

Maar er is meer dan Israël, benadrukt hij. Uiteindelijk wil hij zijn land dienen, op een manier die verenigt in plaats van verdeelt. En dat is moeilijk genoeg, gezien het feit dat de kleine protestantse minderheid in Libanon is opgedeeld in tal van afzonderlijke kerken.

Hoe lukt het u om daadwerkelijk álle protestanten te vertegenwoordigen?

„We werken samen in diverse geledingen. Er is bijvoorbeeld de Opperste Raad van de Evangelicale Gemeenschap in Syrië en Libanon. Als parlementslid ben ik lid van die raad en bespreek ik onze opstelling. Op die manier hoop ik daadwerkelijk namens de hele protestantse groepering te kunnen dienen.”

Wat kunt u als enige protestant in het parlement bereiken?

„Ik zit onder meer in een parlementaire commissie die over onderwijs gaat. Daarin wil ik onze christelijke scholen en universiteiten steunen. En in het algemeen moeten er veel verbeteringen komen. We hebben tal van problemen als het over onderwijs gaat. De salarissen van de docenten zorgen ervoor dat de bijdrage van de studenten veel te hoog is. Dat zorgt voor een nationale crisis waar echt oplossingen voor moeten komen. Daarnaast wil ik graag een politiek waarin corruptie niet langer een rol speelt, en waarin onze vrijheid van religie behouden blijft. Mijn droom is dat we in Libanon teruggaan naar de situatie van vóór de burgeroorlog in 1975, of liever nog beter dan dat.”

Iedere minderheid heeft zijn eigen zetels

Sinds mei dit jaar heeft Libanon een nieuw parlement. Dat was ook hoog tijd, want de laatste parlementsverkiezingen dateerden van 2009. Oorspronkelijk zou er in 2013 een nieuw parlement gekozen worden, maar dat werd drie keer uitgesteld, onder meer vanwege de veiligheidssituatie in het land.

Omdat de onderlinge politieke verhoudingen in Libanon erg gevoelig liggen, is precies vastgesteld hoeveel zetels elke minderheid kan halen. Van de 128 zetels staat van tevoren vast dat er 34 naar de maronitische christenen gaan, die de grootste christelijke groepering vormen in het land en ook de grootste groep in het parlement. Na de maronieten volgen de sjiieten en de soennieten: die bezetten beide 27 zetels.

De rest van de zetels wordt onder de vele overige minderheden verdeeld. De meeste van die minderheden zijn christelijk, zoals de Grieks-orthodoxen (18 zetels), de Armeens-orthodoxen (5 zetels) en ook de protestanten (1 zetel, die uitsluitend gekozen kan worden in het kiesdistrict West-Beiroet).

Maar de parlementsleden voor één en dezelfde minderheid zitten niet noodzakelijkerwijs voor dezelfde partij in het parlement. Er is dus niet zoiets als één soennitische of één sjiitische partij. Bovendien kunnen de partijen lokaal onderdeel zijn van verschillende kieslijsten waarin diverse partijen samenwerken. Zo kon er in mei voor de protestantse zetel gekozen worden uit zeven kandidaten die zich bij zeven verschillende lijsten hadden aangesloten.

Ds. Edgard Traboulsi, die de protestantse zetel won, is onderdeel van de centrumrechtse en nationalistisch-conservatieve Vrije Patriottische Beweging, die de grootste partij van het land is geworden. Traboulsi had zich daarnaast op lokaal niveau aangesloten bij de lijst Eenheid van Beiroet, waar onder meer Hezbollah deel van uitmaakt.

Meer over
Abraham Kuyper

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer