Kwestie-Khashoggi is spiegel van strijd in Midden-Oosten
De moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi verwijst naar een gevaarlijk conflict dat zich afspeelt binnen de soennitische wereld. Namelijk wie de macht heeft in het soennitische huis.
Na de Arabische lente van 2011 is er veel geschreven over het feit dat we een nieuwe episode beleefden van het oude conflict tussen de soennitische en de sjiitische islam. Het soennitische kamp werd aangevoerd door Saudi-Arabië, terwijl Iran de sjiitische zijde domineerde.
In Syrië, waar moslims van beide richtingen woonden, was het conflict deel van het dagelijks leven. De tweedeling verklaarde echter niet de trammelant in landen als Egypte en Libië, omdat daar nauwelijks sjiieten leven.
In een vroeg stadium van de Arabische lente bleek dat Turkije en Qatar de moslimbroeders steunden, terwijl een land als Saudi-Arabië hier faliekant op tegen was. De moslimbroeders waren politieke islamisten die via democratische verkiezingen aan de macht wilden komen, om vervolgens hun samenlevingen te islamiseren.
De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) zag hen daarom als een bedreiging voor zijn eigen positie. Het Saudische koninkrijk is namelijk gefundeerd op een pact tussen het huis al-Saud en de wahabitische geestelijkheid.
Het Saudische wahabisme is een onverzoenlijke variant binnen de soennitische islam die volgens critici organisaties als al-Qaida voortbracht. Ze legitimeerden de macht van de vorst zolang deze het wahabisme beschermde. De moslimbroeders doen dat anders, want die dagen voortdurend de heersende elite uit.
Aan de andere zijde van het islamitische spectrum bevond zich Turkije, dat altijd werd bewierookt als hét gezicht van de gematigde islam. Een islam met democratie.
Lang gekoesterde idealen begonnen echter te veranderen met de komst van de Turkse president Erdogan, die boos beweerde dat zoiets als een „gematigde islam” niet bestond. Onder Erdogan begon Turkije in rap tempo zijn faam als gematigd land te verliezen.
Ondertussen had in Saudi-Arabië koning Salman de troon bestegen en was het vooral diens zoon MbS die telkens het nieuws haalde.
MbS verklaarde dat hij de Saudische islam wilde hervormen en sprak over de noodzaak van een gematigde islam. Hiermee haalde hij de woede van Erdogan op de hals, die zei dat de gematigde islam van MbS niets minder dan een westerse uitvinding was.
De afgelopen jaren zijn de relaties tussen Turkije en Saudi-Arabië om een veelvoud van redenen verslechterd. Duidelijk werd dat de Turkse president Erdogan en de Saudische kroonprins MbS elkaar als rivalen zagen.
Wellicht zullen we nooit weten wat er werkelijk is gebeurd met de Saudische journalist Khashoggi, maar Erdogan heeft deze kwestie aangegrepen om de positie van MbS te ondermijnen.
Alle informatie over gruwelijke details over de moord op Khashoggi werden vanuit Turkije vakkundig gelekt naar Amerikaanse media. Met als gevolg dat de Saudische kroonprins reeds schuldig was verklaard zonder dat iemand daadwerkelijke bewijzen hiervoor had gezien.
The Wall Street Journal schreef daarom onlangs terecht dat de kwestie-Khashoggi „de machtsbalans in het Midden-Oosten zal wijzigen.” En wel in het voordeel van Erdogan, die probeert er politieke munt uit te slaan.
