Recensie: Jan Hage speelt Welmers
Jan Welmers, een van Nederlands grootste orgelcomponisten, werd vorig jaar 80. Zijn werk is niet meer weg te denken uit onze Nederlandse orgelcultuur. Als een vorm van eerbetoon heeft Jan Hage, organist van de Utrechtse Domkerk, het integrale orgeloeuvre van zijn leermeester, van 1961 tot en met 2016, vastgelegd.
Welmers maakt het je als luisteraar niet gemakkelijk. Je moet ervoor gaan zitten om zijn soms complexe orgelmuziek tot je te nemen. Als je de ontwikkelingsgang van Welmers volgt, ademen zijn koraalvoorspelen waarmee hij in 1961 begon het kerkmuzikale idioom van de jaren 50. Knap hoe Hage uit het Domorgel de daarvoor geëigende neobarokke klanken tovert. In 1966 komt Welmers van dat idioom los. Later, in 1988, etaleert hij nog nadrukkelijker zijn eigen klankstructuur in de nachtmuziek ”Von Gott will ich nicht lassen”.
”Sferen” in 1970 vormt een keerpunt. Welmers is hier aanbeland in de experimentele sfeer van de jaren 70. ”Sferen” lonkt al naar de klankblokken van ”Sequens” uit 1979, dat in hetzelfde jaar de opstap is naar ”Laudate Dominum” (Psalm 117). Dit vaakst gespeelde orgelwerk van Welmers is in de Nederlandse orgelwereld een begrip geworden. In ons land was Welmers een van de eersten die deze categorie repetitieve muziek introduceerden. Ze is ontleend aan de zogeheten ”minimal music”, waarbij tonen of intervallen snel herhaald worden.
Het is verbazend hoe Hage met het complexe en technisch hondsmoeilijke oeuvre van Welmers de gewelven van de Utrechtse Dom vult: luister naar ”Memories II” uit 2016. Geen zee gaat Hage te hoog. Als luisteraar dreig je erin ten onder te gaan.
Jan Welmers – Organ Works – Jan Hage, Bätzorgel Domkerk Utrecht; ToccaTa Records (TRR 99023); 3-cd; € 30,-; bestellen: www.toccata-records.nl
