De Ugandese president Yoweri Museveni was de enige prominente spreker die zijn steun betuigde aan het zogenaamde ABC-beleid van de Verenigde Staten - in orde van belangrijkheid: Abstinence (onthouding), Being Faithful (echtelijke trouw) and Condoms. Relaties gebaseerd op vertrouwen zijn cruciaal, zei Museveni. „Condooms zijn niet de ultieme oplossing.” In Uganda lijkt de onthoudingscampagne wel vruchten af te werpen.

De VS is de grootste geldschieter bij de wereldwijde aids-bestrijding. Voor de komende vijf jaar heeft de regering-Bush 15 miljard dollar ter beschikking gesteld. Maar bij de inzet daarvan worden strikte regels gehanteerd.

Tegenstanders van het VS-beleid stellen tegenover het ABC-plan het CNN-beleid: Condoms, Needles (steriele naalden voor drugsgebruikers) and Negotiating Skills (betere communicatie). Zij wijzen erop dat vrouwen vaak de keus niet krijgen om zich te onthouden en gedwongen worden om seks te hebben. Landen als Thailand hebben als gevolg van grootse promotiecampagnes voor condoomgebruik het aantal nieuwe besmettingen met HIV in dertien jaar tijd zeven keer kleiner zien worden.

Mabel Wisse Smit was een van de deelnemers die gisteren haar twijfels uitte over de Amerikaanse aanpak. Die lijkt „meer door ideologie gedicteerd dan gebaseerd op een evaluatie van de situatie ter plekke”, aldus Wisse Smit. Onthouding is voor veel Afrikaanse meisjes geen optie, omdat zij worden gedwongen tot seks, verklaarde de vrouw van prins Johan Friso. Ook zei ze dat veel Afrikaanse vrouwen worden besmet omdat hun mannen het niet zo nauw nemen met de huwelijkse trouw.

Wisse Smit sprak als afgevaardigde van de hulporganisatie van de zakenman en filantroop George Soros, Open Society Institute. Ze is een van de twee Nederlanders die op de conferentie in Bangkok het woord voeren. In totaal zijn zeven Nederlanders uitgenodigd in Bangkok een presentatie te houden. Voor de conferentie hebben zich 17.000 deelnemers gemeld.

Waar wel algemene overeenstemming over bestaat, is dat de aids-bestrijding meer geld nodig heeft. Geld dat alleen van rijke land kan komen. Tegen 2005 is er jaarlijks naar schatting 12 miljard dollar nodig om de ziekte in de ontwikkelingslanden te bestrijden. Op dit moment wordt er jaarlijks nog geen 5 miljard aan aids besteed. „De 200.000 à 300.000 miljoen dollar die in Irak is uitgegeven, had deze ziekte misschien wel kunnen uitroeien”, zei acteur Richard Gere, een van de aanwezigen op de conferentie.

De Thaise regering, die de conferentie organiseert, is fel bekritiseerd omdat ze uitgenodigde HIV-patiënten op de achtergrond houdt. Premier Thaksin Shinawatra was de eerste spreker maar verliet de conferentie nog voordat de Thaise HIV-patiënt Paisan Swannawong als spreker aan de beurt was. Omdat veel hoogwaardigheidsbekleders zich in het kielzog van Thaksin richting uitgang begaven, sprak de patiënt voor een grotendeels lege zaal. Hulporganisaties sneerden dat politieke leiders maar al te graag sympathie oogsten door te spreken over aids-bestrijding, maar de echte problemen links laten liggen.

Premier Thaksin ontstak een reusachtige kaars om de conferentie symbolisch voor geopend te verklaren, om daarna in het bijzijn van onder meer VN-secretaris-generaal Kofi Annan naar een buffetdiner te gaan. „Veertig miljoen HIV-patiënten werden in abstracte termen besproken en vervangen door een kaars. Bespaar ons uw steun en medeleven”, zei Stuart Flavell van het Global Network of People Living With AIDS.

Op de conferentie in Bangkok kwamen gisteren de producenten van Fuzeon, een nieuw middel tegen aids, met hoopgevende studieresultaten. Het middel, nu één jaar oud, verhindert dat het aids-virus cellen binnendringt. Maar het lijkt erop dat een vaccin tegen aids nog jaren op zich laat wachten, meldden wetenschappers die bij experimenten op dit gebied betrokken zijn. Een vaccin wordt door veel experts als het enige echte middel gezien om de epidemie tot staan te brengen.