„Dit is een Spartaans hokje”, zegt veerman Jaco in zijn stuurhut van de veerpont van Bronkhorst naar Brummen. De temperatuur in het stuurhutje op de pont bereikt deze hete dagen zomaar de 30 graden. „Vanaf vanmiddag heb ik een paar weken vakantie”, lacht Jaco vrijdagmorgen. „Ik ben er blij mee.”

Toch hebben hij en zijn baas van de veerpont wel reden tot zorg. Het water op de IJssel staat bijzonder laag. Nabij de oever steekt Jaco vanaf de pont een houten stok in het water. Die wordt maar voor zo’n halve meter nat. Door de lage waterstand is het lastiger manoeuvreren. „Soms loopt de veerpont even vast.”

Zijn baas, sigaar in de mond, stapt een paar honderd meter verderop van zijn tractor. „Hoe lang kunnen we nog doorvaren met de pont?” vraagt hij zich af. „Als het water nog 40 centimeter lager komt te staan, houdt het op. Nu kan het water soms met 10 centimeter per dag zakken.” Het weer, ook in het buitenland, volgt hij op de voet. „Er is een buitje gevallen boven de Moezel en de Rijn. Dat zijn dan plusjes.”

Oppassen

Bouwvakker John Besseling neemt een kijkje bij de IJssel. De afgelopen weken was het in de hitte afzien voor de metselaar. „Vanaf 12 uur ’s middags was het niet meer vol te houden. Dichtbij een muur loopt de temperatuur op naar 40 graden. Ook is de specie bij deze warmte veel te snel hard.”

Ook de binnenvaart kampt met de droogte. Vanwege de lage waterstanden transporteren schepen op de IJssel minder vracht. „Wij hebben eenderde minder lading aan boord”, zegt schipper Matthijs van Zaal. Met zijn 75 meter lange binnenvaartschip Castellum vervoert hij zand en grind. Doordat de IJssel een stuk smaller is dan normaal is het oppassen geblazen, zegt Van Zaal. Zijn schip ligt afgemeerd bij de sluis van Eefde. Financiële schade lijdt de schipper niet. „Het is om het even. Ik krijg een betere prijs voor mijn vracht.”

De natuur lijdt onder droogte. Henk Menkveld weet dat als geen ander. „Er is sprake van een stille sterfte”, zegt de in groene broek en ruitjesblouse gestoken boswachter van landgoed Het Onstein, nabij Vorden. „Torretjes, pieren, mollen en egels redden het vaak niet.” Ook vissen leggen het loodje. „De snoek is het eerst aan de beurt. Dan de brasem, dan de rietvoorn, dan de karper. Als de karper doodgaat, is er echt iets mis.” Op de ongeveer 300 hectare die hij onder zijn hoede heeft, houdt Menkveld de vissterfte nauwlettend in de gaten. „We willen geen botulisme.” Onlangs nog hielp de boswachter zo’n vijftien karpers „bevrijden” uit poelen op het landgoed.

Niets te eten

Geel en verdord ligt het grasland van veehouder Henk van Veldhuizen uit Bronkhorst er bij. „De koeien staan al veertien dagen op stal. Er is buiten niets te eten.” Door de droogte gingen twee snedes (oogsten) gras verloren. Mocht het volgend jaar weer zo kurkdroog zijn, dan dreigt het voedsel voor de koeien op te raken.

Een beregeningsinstallatie heeft de Achterhoekse veehouder niet. „Dat kost me tienduizenden euro’s. Voor dat geld kan ik ook voer kopen.”

De Achterhoek is van slag. Bomen ogen herfstig, gewassen armetierig. Ronkende tractoren houden beregeningsinstallaties aan de gang. Water waaiert uit over de dorstige landerijen. Maar de brandende zon is een geduchte tegenpartij.