Harde noodmaatregelen moeten Irak veilig maken
De Iraakse interim–regering van premier Iyad Allawi heeft woensdag met een nieuwe veiligheidswet uitgebreide bevoegdheden gekregen om de opstand in het land aan te pakken. Op hetzelfde moment dat de Nationale Veiligheidswet werd gepresenteerd, vochten Amerikaanse en Iraakse troepen in het hart van Bagdad met de rebellen.
Bijna binnen gehoorafstand van de gevechten verklaarde minister Malek al–Hassan van Justitie dat de wet de overgangsregering de mogelijkheid biedt noodverordeningen af te kondigen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het instellen van een avondklok, het verbieden van protesten en politieke groeperingen, het afluisten van telefoons en het arresteren van verdachten.
De maatregelen kunnen alleen op lokaal niveau worden toegepast en hooguit voor een periode van zestig dagen. Ze kunnen daarna wel steeds met dertig dagen worden verlengd, maar daarvoor is de instemming nodig van de president, beide vice–presidenten en een meerderheid van de ministers. Over een amnestieregeling en de doodstraf is nog geen beslissing genomen.
„We zijn ons er van bewust dat de wet sommige vrijheden kan inperken", zei Al–Hassan, „maar er is een aantal garanties voor de mensenrechten in deze wet ingebouwd." Zo moet een verdachte binnen 24 uur na zijn arrestatie worden voorgeleid aan een rechter. Minister van Mensenrechten Bakhtiar Amin zei het recht te hebben elke schending te mogen onderzoeken.
In de wet zijn enkele speciale clausules opgenomen. Zo mag de interim–regering de geplande verkiezingen die uiterlijk eind januari moeten plaatsvinden niet uitstellen. Ook kan de veiligheidswet niet zonder meer worden ingevoerd in het Koerdische noorden dat al dertien jaar de facto autonoom is. Hiervoor moet eerst met de Koerdische bestuurders worden overlegd.
Of de Iraakse politie en strijdkrachten in staat zijn de veiligheidswet uit te voeren is maar zeer de vraag. Al–Hassan liet al weten de wet liever nog enige tijd te hebben uitgesteld, totdat de Iraakse agenten en militairen de juiste opleiding en materieel zouden hebben ontvangen. Buitenlandse troepen worden zo weinig mogelijk bij de noodverordeningen betrokken.
De wet moet een eind maken aan de al veertien maanden durende opstand. Irakezen worden sinds de Amerikaanse inval in maart 2003 geconfronteerd met bloedige aanslagen en een groeiende criminaliteit. De wederopbouw van het land raakt daardoor in het slop. De rebellen proberen het democratisch proces en de verkiezingen te saboteren, aldus minister Al–Hassan.
Bij de gevechten woensdag in het centrum van Bagdad kwamen zeker vier Irakezen om het leven en raakten 27 mensen gewond, aldus een functionaris van het ministerie van Volksgezondheid. Onder de gewonden zijn veel agenten en militairen. Amerikaanse helikopters bestookten een gebouw met raketten. Straatgevechten in het stadshart zijn tegenwoordig zeer uitzonderlijk.
Allawi zei dat eerder op de dag raketten waren neergekomen bij zijn huis in het westen van Bagdad. Daarbij raakten een vrouw en haar dochter gewond. De interim–premier zei niet of hij op het moment van de aanval thuis was. Abu Musab al–Zarqawi, die volgens de Amerikanen achter veel van het geweld in Irak zit, heeft recent laten weten Allawi te willen doden.
De tijdelijke regering in Bagdad zegt net als Washington dat aanhangers van Saddam Hussein en buitenlandse strijders verantwoordelijk zijn voor de aanslagen, sabotagedaden en ontvoeringen. Minister Al–Hassan zei 29 Arabische strijders vast te houden wegens het steunen van de opstand. Het Amerikaanse leger houdt negentig buitenlanders vast voor hetzelfde vergrijp.
Allawi reist maandag naar Brussel voor overleg met de Europese Unie. Het is zijn eerste officiële bezoek sinds Irak zijn soevereiniteit terugkreeg eind juni. Hij overlegt met de ministers van Buitenlandse Zaken over een EU–bijdrage aan de wederopbouw van Irak. Of Allawi ook het hoofdkwartier van de NAVO in Brussel bezoekt, is niet bekend. De NAVO wil Iraakse troepen gaan trainen.