Nederhemert-Zuid telt 45 inwoners, ligt langs de zuidelijke bocht van de afgedamde Maas en heeft de status ”beschermd dorpsgezicht”. Hier en daar ligt een historische boerderij onder de hoge bomen. Vlakbij het geheel gerestaureerde Kasteel Nederhemert ligt Huize Wielestein, de voormalige hervormde pastorie.

De Eilandkerk dateert in zijn vroegste vorm uit de veertiende eeuw en was gewijd aan St. Servatius. Tot 1944 had de kerk een groot schip en een vierkante toren, die eigendom was van de burgerlijke gemeente. Beide werden in dat jaar door de Duitsers verwoest. De toren werd opgeblazen, die viel boven op het schip. Alleen het koor bleef kranig staan. De kerk werd naderhand niet meer opgebouwd, dat was te duur. Wel werd het eenbeukige koor gerestaureerd en in gebruik genomen als kerk. Het toegangspad naar de kerk loopt nu dwars door de muurrestanten van de toren en het kerkschip. De contouren van de voormalige kerkruimte zijn duidelijk zichtbaar.

De Eilandkerk is de afgelopen periode in twee fasen gerestaureerd. De leien op het dak zijn vervangen en het buitenvoegwerk is grotendeels vernieuwd. De kosten van de restauratie bedroegen 275.000 euro, waarvan 140.000 euro werd gesubsidieerd door de provincie Gelderland. De komende twee jaar worden de muren aan de binnenzijde opnieuw gestukadoord.

Adel

In de stille kerkruimte staat de oude eikenhouten preekstoel. Hij bleef in 1944 ternauwernood gespaard. Links ervan hangen drie collectezakken aan lange stokken aan de muur. Ze worden nog steeds gebruikt.

C. Oomen, voorzitter van de kerkvoogdij, wijst op grote grafmonumenten, rouwborden, wapens en marmeren epitafen aan de muur. „Het kerkelijk leven hier werd lange tijd geregeld door de adellijke bewoners van het kasteel, de families Torck, Van Vittinghof, Van Lynden, Van Nagell en Van Wassenaer. Zij stelden ook de predikanten aan. Graven en freules kwamen op zondag in vol ornaat naar de kerk. Dat zorgde in die tijd voor mooie spullen in de kerk.”

Een van de epitafen is voor barones van Nagell. Op 28 december 1910 ging zij heen. Er staat van haar geschreven: „In vrede ontslapen, verwachtende eene zalige opstanding.”

Derde dienst

De hersteld hervormde gemeente van Nederhemert –sinds het emeritaat van ds. H. Zweistra is de gemeente vacant– maakt gebruik van de kerk aan het Kerkplein in Nederhemert-Noord. Eenmaal per maand wordt een derde dienst in de Eilandkerk in Nederhemert-Zuid gehouden. Oomen: „Dan komen er zo’n honderd bezoekers. Meer mensen kunnen er ook niet in. Speciaal voor hen vaart de pont dan op zondag over de Afgedamde Maas.

In het halletje van de kerk bevindt zich een ronde nis in de muur. Daarin staat een collectebus, met als tekst: „Gedenk de kerkvoogdij.” Boven de ingang van de kerk hangt een klein galerijtje.

Buiten ligt het kerkhof. Het gras is gemaaid en de borders zijn vakkundig geschoffeld. Oomen: „Als kerkvoogdij hebben we dat in beheer. Het kerkhof is nog steeds in gebruik. De ruimte voor nieuwe graven wordt gereserveerd voor de inwoners van Nederhemert-Zuid. Ook mensen die verder niets met de kerk hebben, kunnen hier begraven worden. Op het kerkhof maken we geen onderscheid tussen mensen die wel of niet lid zijn van de kerk.”

Fietsen ten behoeve van de Eilandkerk

Vrijwilligers van de hersteld hervormde gemeente van Nederhemert organiseren jaarlijks een fietstocht door de Bommelerwaard ten bate van de instandhouding van de Eilandkerk. Deze zomer vindt de fietstocht plaats op zaterdag 30 juni. De tocht begint om 10.00 uur bij de kerk in Nederhemert-Noord. De route is dertig kilometer lang en loopt ook langs de Eilandkerk in Nederhemert-Zuid. Deze is dan geopend voor publiek.

De kerk op het eiland is ieder jaar ook geopend op monumentendag, in de maand september. Kasteel Nederhemert is dan ook geopend.

Nu de eerste fase van de restauratie is afgerond, wordt op zondag 1 juli in de Eilandkerk weer de eerste kerkdienst gehouden. Oomen: „Op ons rust de plicht dit erfgoed in goede staat over te dragen op het volgende geslacht.”