Na de restauratie, die naar verwachting een klein halfjaar duurt, zal de Nederlandse hervormde kerk van Dedgum getransformeerd zijn in een dorpshuis. De plaatselijke commissie die de restauratie en exploitatie voor haar rekening neemt en Stichting Alde Fryske Tsjerken, eigenares van het gebouw, staan donderdag feestelijk stil bij de start van het opknappen van de kerk.

Een restauratie is hoognodig, vertelt commissievoorzitter Jan Balkema. „Het gebouw verkeert in ontzettend slechte staat. Met name de toren is dringend aan onderhoud toe. Daar zitten muurankers in die verroest zijn en de hele toren uit elkaar drukken. Ook in het schip zitten scheuren.”

Stichting Alde Fryske Tsjerken onderstreept de urgentie. „Geen andere kerk in Fryslân heeft op dit moment zo’n grote onderhoudsachterstand”, aldus een communiqué.

Uurwerk

De kerk stamt uit 1892. Architect J. van Reenen ontwierp het godshuis op de plek van de oude, die afgebroken werd. Enkele elementen uit die vroegere kerk zijn bewaard gebleven. „De preekstoel en het uurwerk. Dat is heel bijzonder, want het is het oudste nog werkende uurwerk van Europa. Dat is door een afvaardiging van het Klokkenmuseum vastgesteld.”

Het uurwerk wordt goed onderhouden door vrijwilligers uit Dedgum, dat in totaal zo’n honderd inwoners telt. Ook voor andere hand- en spandiensten staan vrijwilligers klaar. „Ik denk dat er 25 tot dertig mensen betrokken zijn als vrijwilliger.”

Begin deze eeuw kreeg de kerk al eens een nieuwe fundering. „Door de diepontwatering hadden alle verbanden in het gebouw een klap gekregen. Heel het dorp heeft last van funderingsproblemen door de diepontwatering.”

In 2014 droeg de protestantse gemeente Tjerkwerd-Dedgum het gebouw over aan Stichting Alde Fryske Tsjerken. De gemeente kerkt nu in de Sint-Petruskerk in Tjerkwerd.

Het is ook na de restauratie de bedoeling dat in Dedgum maandelijks kerkdiensten worden gehouden. Maar de hoofdzaak zal de gemeenschapsfunctie zijn. „Een langgekoesterde wens van het dorp”, weet Balkema, die er al 41 jaar woont. „Zo lang als ik hier woon hoor ik al dat mensen de wens hebben dat er een dorpshuis komt.” Nu vinden vergaderingen van bijvoorbeeld Dorpsbelang in boerenschuren plaats.

Binnenin de kerk verandert er ook wat: het orgel wordt anderhalve meter verplaatst, zodat het huidige entreehalletje vergroot kan worden tot een extra kleinere vergaderruimte. „Zo hoeven we niet voor iedere bijeenkomst de hele kerk te verwarmen. Dat scheelt in de stookkosten.”

Op de plek waar ooit het baarhokje tegen de kerk was gebouwd komt een nieuw baarhokje waarin een toilet wordt gerealiseerd.

Het kerkgebouw zal dus een ontmoetingsplek voor het hele dorp worden en kan straks op meer aanloop rekenen dan tot nu toe. In de toren komt bovendien een uitkijkpunt en een ”bêd en brochje”, dat door de plaatselijk commissie beheerd zal worden.

Bruidsschat

De restauratie is begroot op 700.000 euro. Kijlstra & Brouwer Architecten uit Beetsterzwaag heeft de plannen uitgewerkt. Bouwbedrijf Jurriëns Noord uit Groningen voert die uit. De protestantse gemeente droeg samen met het gebouw een „bruidsschat” over aan de stichting. Dat was echter niet genoeg. Subsidies van het rijk, de provincie Fryslân, de gemeente Súdwest-Fryslân en diverse fondsen en donateurs maakten de begroting rond.

Donderdag gaat de restauratie officieel van start met de onthulling van het bouwbord.