Dat mijn kennis Oedmoerts spreekt is best bijzonder, want op straat in de Oedmoertse hoofdstad Izjevsk hoor je die taal nauwelijks. De voertaal is over het algemeen ‘gewoon’ Russisch.

De Oedmoerten zijn één van de 160 volken in Rusland. De autonome republiek Oedmoertië ligt op ruim 1000 kilometer ten oosten van Moskou, is zo groot als Nederland en er wonen zo’n 2 miljoen mensen. Van hen is overigens slechts 40 procent Oedmoert.

In het centrum van Izjevsk staat een groot monument dat de eenheid van het Russische en het Oedmoertse volk moet verbeelden. Het is in 1976 door de Sovjets geschonken en bestaat uit twee pilaren (de twee volken), met daartussen enkele metalen reliëfs. Natuurlijk zijn daar ook een hamer en sikkel in verwerkt. Het monument staat aan het stuwmeer en is 46 meter hoog: er valt onmogelijk overheen te kijken.

De bevolking van Izjevsk is er niet per se van onder de indruk. In de volksmond worden de twee met elkaar verbonden pilaren spottend geduid als de ”ski’s van Galina Koelakova”: genoemd naar een Oedmoertse skikampioene.

Dezelfde communisten die dit monument schonken, beroofden het Oedmoertse volk van zijn identiteit en zelfrespect. Volgens Albert Razin, etnoloog aan de Oedmoertse staatsuniversiteit, zijn de Oedmoerten daardoor in een staat van „etnisch nihilisme” beland. Oedmoerten mochten niet vergeten dat ze tweederangsburgers waren. Tot voor kort verzwegen ze hun nationaliteit, uit schaamte voor hun afkomst.

De Russen kijken op het volk neer en bestempelen hun ingetogenheid als een zwakte. „Ze zijn erg gesloten en bijgelovig”, zegt Russin Anna Ptsjolkina. Ze vertolkt daarmee een veelgehoorde mening.

De invloed van de Russen gaat heel ver terug: tot de bekering van het volk tot de orthodoxie, honderden jaren terug. Een echt eigen geschiedenis heeft het volk nauwelijks.

En toch, het Oedmoertse nationalisme groeit. „Ze durven weer voor hun wortels uit te komen. Vooral na de val van de Sovjet-Unie is er weer ruimte voor eigen tradities en taal”, stelt etnoloog Razin.

De meeste Oedmoerten spreken ook thuis nog altijd gewoon Russisch. Maar veel Oedmoerten reppen met trots over de wereldberoemde mensen die de republiek heeft voortgebracht. Componist Pjotr Tsjaikovski kwam ter wereld in het plattelandse stadje Votkinsk, zo’n 60 kilometer van de hoofdstad. Het nabijgelegen plaatsje Tsjaikovski is naar hem vernoemd.

En wat te denken van het bekendste wapenmerk ter wereld: de AK-47. Het was een uitvinding van Michail Kalasjnikov, inwoner van Izjevsk. Mede hiermee is de Tweede Wereldoorlog gewonnen.

Een groot deel van de economie in Oedmoertië draait nog altijd om oorlogen, nu die in Oekraïne en Syrië. In de optocht op 1 mei, de Dag van de Arbeid, lopen de arbeiders van de grote fabrieken mee in de optocht en laten vol trots zien wat ze betekenen voor Rusland. De beide volken blijven sterk verbonden.