Rusland voert legeroefeningen uit in Tadzjikistan onder het mom van terrorismebestrijding, het laat veel militair materieel invliegen waarvan ze vervolgens een deel achterlaten. Dat wordt daarna over de grens gesmokkeld. Dat zei NAVO-generaal John Nicholson eind maart in een interview met de BBC.

Het is iets van de laatste tijd, volgens Nicholson. Hij zou bewijs hebben dat de Russen wapens van Russische makelij over de Tadzjieks-Afghaanse grens smokkelen. Ook Afghaanse regionale overheden beweren dat. De Afghaanse president Ghani spreekt de beweringen echter tegen – en ook volgens de Russen is het onzin. De Verenigde Staten leverden tot nu toe geen enkel bewijs voor hun aantijgingen.

Dat de taliban en de Russen geen warme betrekkingen hebben, is zacht uitgedrukt. In de jaren 80 vochten veel talibanleiders tegen de Sovjets. „De Russische autoriteiten zijn niet van plan om vrienden te worden met de taliban. Volgens de Russische wet is elke samenwerking met de taliban een crimineel delict”, zegt Pjotr Topitsjkanov, van denktank Carnegie in Moskou. „Toch zijn er goede redenen om aan te nemen dat de Russen de contacten met de radicaalislamitische groepering aanhalen.”

Een belangrijke reden voor de Russen om de taliban aan hun kant te krijgen is de strijd tegen IS. Het conflict in Syrië loopt ten einde, maar IS manifesteert zich in andere gebieden. Het Kremlin beweert dat veel verslagen IS-strijders vanuit Syrië naar Afghanistan terugkeren, en dat kan de regio destabiliseren. Rusland wil pertinent niet dat de radicale islam overslaat naar Centraal-Azië en vervolgens naar Rusland. De NAVO en Amerika zeggen dat Rusland overdrijft en de aanwezigheid van IS gebruikt om steun aan de taliban te rechtvaardigen.

Met de taliban heeft Poetin een goede bondgenoot tegen Islamitische Staat. De taliban zijn een aartsvijand van IS in Afghanistan. De taliban zijn, in tegenstelling tot IS, een wereldwijde organisatie, alleen gericht op de politiek in Afghanistan zelf. Zamir Kaboelov, de Russische gezant voor Afghanistan, merkte eind 2015 op dat het doel van de taliban gelijk is aan de belangen van Moskou: IS verslaan.

Kaboelov: „De meerderheid van de taliban en de huidige leiders hebben hun lessen geleerd uit de geschiedenis van Afghanistan. Ze hebben hun ideologie van mondiaal jihadisme opgegeven en hebben spijt van hun samenwerking met Osama bin Laden.”

De grootste reden echter van Ruslands inmenging in het conflict is de frustratie en het wantrouwen jegens de Amerikanen. De Russen zijn klaar met de Amerikaanse aanwezigheid in hun achtertuin. Zamir Kaboelov onderstreepte het feit dat de Amerikanen in zestien jaar tijd maar weinig hebben veranderd aan de situatie in Afghanistan.

Eerder haalden de Russen hun contacten met de taliban aan om de veiligheid van de Russen in Afghanistan te waarborgen. In de laatste jaren breidden de taliban hun territorium uit en Ruslands burgers en diplomaten moeten ook in die regio’s kunnen worden beschermd. Na lange onderhandelingen werden twee Russen vrijgelaten die door de taliban gevangen waren genomen.

Het is niet aannemelijk dat de Russen wapens leveren, want oorlogstuig van Russische makelij kunnen te makkelijk worden getraceerd. Volgens Topitsjkanov is het een test voor de taliban of ze bereid zijn tot samenwerking. „Voorwaarde is dat de beweging positief reageert, en bereid is concessies te doen op het gebied van terrorisme en drugssmokkel.”