De Keizerstraat is een karakteristieke straat in Scheveningen. Een groot gedeelte ervan is een druk winkelgebied. Aan het einde ervan staat het standbeeld van de Scheveningse vissersvrouw in klederdracht. Ze kijkt almaar uit naar de zee. Daar vlakbij staat de Oude Kerk, omringd door bebouwing. Scheveningen is geen vissersdorp meer en de kerkgangers zijn geen vissers meer.

De Oude Kerk heeft nog wel veel dat herinnert aan de zee. Dat is in de eerste plaats het vissersschip met de bruine zeilen dat bij een witte pilaar hangt, de SCH 107. Het nummer 107 ziet op Psalm 107: „Die met schepen ter zee afvaren, handel doende op grote wateren; die zien de werken des Heeren, en Zijn wonderwerken in de diepte.” Hetzelfde schip is ook te zien in een glas-in-loodraam met daarop het kerkzegel.

Wandschildering

Een meterslange wandschildering, vervaardigd door J. H. den Heijer, laat een beeld van vroeger tijden zien: de kerk, huizen, mensen eromheen en duinen op de achtergrond. In het koor staan donkere gipsen afbeeldingen van Scheveningers in klederdracht, gemaakt ter gelegenheid van de nu voltooide kerkrenovatie. „Het kerkinterieur is klaar voor multifunctioneel gebruik”, zegt Hans Dolleman, voorzitter van de kerkenraad.

De houten verhogingen waarop de banken stonden, zijn weggehaald, zodat de kerkvloer nu vlak is. De kerkzaal is ruimer ingericht met de helft minder banken, die nu waaiervorming voor de preekstoel staan. Ze zijn korter en verplaatsbaar. Er kunnen stoelen worden bijgeplaatst.

„De kerkelijke gemeente vergrijst en heeft daardoor moeite om de kosten voor het onderhoud op te brengen”, verklaart Dolleman. „Het gebouw wordt daarom op doordeweekse dagen steeds vaker verhuurd. Zo hopen we ervoor te zorgen dat de kerk in gebruik kan blijven voor de eredienst.”

Als je heel goed kijkt, zie je dat er nog iets is veranderd. Op vier plaatsen aan het plafond zijn (kleine) camera’s ingebouwd, terwijl aan de zijde tegenover de preekstoel een onopvallende regiekamer is gemaakt. Op zondag worden liederen en teksten op een scherm weergegeven.

„We willen voorzichtig een aantal veranderingen doorvoeren, maar daarbij wel in de lijn van de gemeente blijven”, zegt ds. B. H. Weegink, waarnemend predikant van de gemeente. „Het aantal zitplaatsen in de kerk is verminderd naar zo’n 200. Op zondagmorgen zijn er 150 kerkgangers en ’s middags een kleine 50. Er zit weer wat groei in. Je ziet dat een sfeervol kerkgebouw nieuwe bezoekers trekt.”

Volksgemeente

Er is een grote variëteit aan kerkgangers, vervolgt ds. Weegink. „In een doorsnee volksgemeente zijn er mensen die het liefst alles bij het oude willen houden en anderen die vernieuwing willen. Dat zie je ook terug in de voorgangers. De predikanten die we uitnodigen, zijn confessioneel, van gereformeerde bondssignatuur of hebben een evangelisch tintje. We bekijken of we ’s middags naast leerdiensten ook andersoortige diensten kunnen beleggen. Jeugddiensten en iets met een missionaire spits. We doen er alles aan om de teloorgang tegen te gaan. Gelukkig zijn er al enige hoopvolle tekenen.”

Vier kerken

De protestantse gemeente Scheveningen telt op dit moment vier kerken: de Oude Kerk, de Prinses Julianakerk, de Bethelkerk en de Nieuwe Badkapel. De eerste drie hebben een min of meer confessioneel karakter, de Badkapel is midden-orthodox. Ds. Weegink: „Door de terugloop van het aantal leden moeten voor 2025 twee van de vier kerken gesloten worden. Dan moet je vindingrijk zijn en het hoofd boven water zien te houden, opdat het Evangelie hier blijft klinken.”

In de toren zat de werkplaats van Huijgens

Een smalle donkere wenteltrap in de toren van de Oude Kerk leidt naar boven. Je kunt er afslaan naar het uit 1765 daterende orgel. Op de galerij heb je een prachtig uitzicht op het interieur van de kerk, met haar blauwe gewelf en witte pilaren. Je kunt ook doorlopen naar het carillon, dat nog steeds in gebruik is en waarvan de oudste klok dateert uit 1597. Er is nog een mogelijkheid: de ruimte binnengaan waar Christiaan Huijgens (1629-1695) eens wetenschappelijk werk verrichtte. Huijgens was de uitvinder van het slingeruurwerk, dat het mogelijk maakte om de tijd op een betrouwbare manier te meten. De eerste experimenten deed hij met het torenuurwerk van de Oude Kerk te Scheveningen. Op een houten wand hangt een ingelijste oorkonde met de vermelding daarvan.