Prinses Caroline behaalt overwinning op paparazzi
In de Duitse roddelmedia zullen de komende tijd weinig foto’s meer van een zonnende, winkelende of wandelende prinses Caroline von Hannover te zien zijn. De met een Duitse prins getrouwde prinses van Monaco won vorige week op hoog niveau een rechtszaak tegen de Duitse boulevardpers. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens gaf aan dat de privacy van de prinses wordt geschonden als er buiten haar wil om privé-foto’s van haar in de kolommen verschijnen. De gevolgen van die uitspraak kunnen verstrekkend zijn.
Prinses Caroline (1957) is het oudste kind uit het in 1956 gesloten huwelijk van prins Rainier van Monaco en de Hollywood-ster Grace Kelly. Hoewel haar broer Albert de beoogde opvolger van prins Rainier is, nam Caroline na de dood van haar moeder in 1982 de representatieve verplichtingen van het Monegaskische vorstenhuis op zich. Dat bracht de prinses in het brandpunt van de media, wat nog versterkt werd door haar mondaine uitstraling en haar roerige liefdesleven te midden van de mediterrane beau monde.
Ze trouwde in 1978 met de Franse acteur Philippe Junot, maar scheidde twee jaar later van hem. In 1983 gaf ze haar jawoord aan de Italiaanse industrieel Stephano Casiraghi, die in 1990 verongelukte. Ze hadden drie kinderen: Andrea (1984), Charlotte (1986) en Pierre (1987). Op haar verjaardag (23 januari) in 1999 huwde de prinses-weduwe volkomen onverwachts voor de derde keer, dit keer met de in 1954 geboren Duitse prins Ernst August von Hannover. Een halfjaar later bracht ze haar vierde kind, Alexandra Sophia, ter wereld.
Haar verbintenis met Ernst August bracht haar in het hart van de Europese royalty. De Duitser staat aan het hoofd van een van de oudste vorstenhuizen ter wereld. Hij is niet alleen een achterkleinkind van de laatste Duitse keizer Wilhelm II, maar ook is hij de oudste levende mannelijke nakomeling van koning George III van Engeland, die sinds 1815 ook koning van Hannover was. Door zijn huwelijk met een prinses van katholieken huize moest de protestantse prins Ernst August echter afzien van zijn (verre) aanspraken op de Britse troon - hij was nummer 445.
Was prinses Caroline begin jaren negentig al een kruistocht begonnen tegen de media die haar belaagden, sinds haar huwelijk met Ernst August intensiveerde zij die strijd. Toen de drie Duitse bladen Bunte, Freizeit Revue en Neue Post zonder haar toestemming foto’s publiceerden van haar en haar kinderen, was voor haar de maat vol. Die foto’s betroffen kiekjes uit het privé-leven van het gezin van de prinses. Ze stelde dat dit haar recht op bescherming van haar privé-leven aantastte en toog naar het Bundesverfassungsgericht in Karlsruhe, maar haalde daar in 1999 bakzeil.
Dit hof oordeelde dat bepaalde dingen nu eenmaal inherent zijn aan het leven van een prominent persoon. Caroline, als oudste dochter van prins Rainier, was een publiek figuur en zou dus maar moeten tolereren dat de pers foto’s zou publiceren van haar privé-leven, zo meenden de magistraten in Karlsruhe. Alleen foto’s waarop de prinses met haar kinderen te zien is, werden verboden. Het Duitse hof maakte een uitzondering voor het feit dat de privacy van kinderen een speciale bescherming verdient.
Prinses Caroline liet het daar niet bij zitten en ging vorig jaar met haar advocaat naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Daar boekte ze vorige week eindelijk succes. Publicatie van foto’s uit haar privé-leven is strijdig met artikel 8 van de Europese Conventie voor de Rechten van de Mens, vonniste het hof. Dit artikel beschermt het (grond)recht op privacy van personen en gezinnen. Het hof stelde dat het publiek geen legitieme belangstelling heeft in de zaken die de prinses in haar privé-leven doet, zelfs al verschijnt ze, als celebrity, op plaatsen om er bijvoorbeeld te winkelen. Als er dan een publiek belang bestaat, zoals commerciële belangstelling van bladen om een foto te plaatsen van de prinses op zo’n moment, dan nog heeft de prinses het recht om in de bres te springen voor de bescherming van haar privé-leven.
De Duitse rechtspraak uit 1999 heeft tussen Carolines recht op privacy en het recht van de pers om over haar te publiceren geen redelijk evenwicht weten te vinden, luidde het. Slechts wanneer zulke foto’s tot doel hebben een „openbaar debat” te stimuleren, zijn ze geoorloofd, aldus het hof. Over een eventuele schadevergoeding die Caroline moet krijgen, doet het hof op een latere datum uitspraak.
Nu de prinses op het hoogste Europese niveau in het gelijk is gesteld (uitspraken van dit hof moeten door de nationale rechters worden toegepast), biedt dat perspectieven voor vorstelijke personen die met hetzelfde euvel als de Monegaskische prinses hebben te kampen. Dat biedt echter alleen soelaas als zij, net als Caroline, geen staatsfunctie bekleden. Zo kan prinses Irene een proces winnen tegen het blad Privé zodra dat bij wijze van spreken is overgegaan tot de plaatsing van een foto met een privé-karakter. De betere bescherming van de privacy die het Europees hof eist, geldt trouwens weer minder voor personen die een openbaar ambt bekleden (zoals de leden van het Koninklijk Huis). Ook dan is het weer van belang of een foto al dan niet bijdraagt aan „het openbaar debat.”
Al met al betekent de uitspraak in Straatsburg dat de roddelpers in heel Europa op zijn tellen moet gaan passen. Nu is het zover nog niet gekomen dat prins Willem-Alexander naar Straatsburg stapte. Nederlandse rechters beslisten vaak in het voordeel van de privacy van de Oranjes. Bovendien heeft het er in Nederland van weg dat het Koninklijk Huis en de media streven naar een voor beide partijen geschikte gedragscode.
Voor prinses Caroline bestond die optie niet - gewilde prooi als zij was van de op sensatie beluste pers. Overigens laat de echtgenoot van de prinses zich evenmin onbetuigd als het gaat om zijn privacy. Hij keerde zich in 2000 fel tegen Bild Zeitung nadat dit blad een foto van de prins plaatste die op het Turkse paviljoen van de Expo 2000 in Hannover stond te urineren. Prins Ernst ontkende dat hij de man op de foto was. In hetzelfde jaar publiceerde Bild een veel duidelijker foto van de prins die bij een ziekenhuis in Oostenrijk in de openlucht zijn behoefte deed. De kettingrokende prins staat er verder om bekend dat zijn handen nogal loszitten. Tot tweemaal toe werd hij tot hoge geldboetes veroordeeld voor het mishandelen van roddeljournalisten. Dergelijke escapades werpen een schaduw op Carolines overwinning bij de Slag om Straatsburg.