De uitspraak van de hoogste federale bestuursrechter kwam nadat de Duitse staten in beroep waren gegaan tegen rijverboden voor oudere dieselauto’s, die waren opgelegd door plaatselijke rechtbanken in Stuttgart en Düsseldorf. Het ging om zaken die door milieugroep DUH waren ingediend wegens slechte luchtkwaliteit in die steden.

De federale rechtbank acht een rijverbod voor dieselauto’s algemeen toelaatbaar. Het arrest voorziet ook in overgangsperioden en een gefaseerde invoering hiervan. In Stuttgart zijn rijverboden niet mogelijk vóór 1 september 2018. Daarnaast moeten er uitzonderingen mogelijk zijn voor werklieden.

Er is geen financiële compensatieplicht, oordeelde de bestuursrechter verder. „Bepaalde waardeverliezen moeten worden aanvaard”, zei de voorzittende rechter Andreas Korbmacher.

De administratieve rechtbanken in Stuttgart en Düsseldorf hadden besloten dat de luchtkwaliteitsplannen zouden moeten worden aangescherpt. Daarbij zouden ook rijbeperkingen moeten worden overwogen. De deelstaatregeringen van Baden-Württemberg en Noord-Rijnland-Westfalen betoogden daarentegen dat een nieuwe nationale rechtsgrondslag nodig was. Deze mening werd door de rechters in Leipzig verworpen.

Gedurende vele jaren zijn in veel Duitse steden de limieten voor luchtvervuiling niet gehaald. Het gaat om stikstofoxiden, die onder meer ademhalings- en hart- en vaatziekten kunnen veroorzaken of verergeren. Volgens informatie van het Federale Milieuagentschap is het verkeer in steden, inclusief dieselauto’s, goed voor meer dan 60 procent van de vervuiling.

De Europese Commissie had kritiek op de eerdere inspanningen voor betere lucht en eiste de snelst mogelijke naleving van de grenswaarden.

EU-commissaris Elzbieta Bienkowska (Industrie) verwelkomde de uitspraak. „Goed nieuws voor schonere lucht. Maar dieseleigenaren betalen de prijs voor het gebrek aan actie van de industrie om schonere auto’s te produceren.” Zij roept fabrikanten op auto’s te maken die geen schadelijke stoffen uitstoten.