Telefoons bevatten veel bruikbare metalen. Er zitten zelfs kleine hoeveelheden goud, zilver en koper in. Joost de Kluijver (37) probeert met zijn bedrijfje Closing the Loop die kostbare grondstoffen van de vuilnisbelten in Afrika te redden, zodat ze in nieuwe telefoons kunnen worden gebruikt. Het bedrijf ontving maandag in de Fokker Terminal in Den Haag uit handen van staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) de Circulair Award 2018. Daar was de aftrap van de Week van de Circulaire Economie.

In een circulaire economie bestaat er geen afval meer. Door middel van het sluiten van kringlopen van producten is ieder afgedankt artikel de grondstof voor een nieuw artikel. Circulariteit staat in contrast met een lineair systeem waarbij alles uiteindelijk eindigt in de afvalbak.

Gedumpt of verbrand

De Kluijver studeerde van 2001 tot 2007 business studies aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna voerde hij een aantal projecten uit op het gebied van duurzaamheid in Afrika. Hij reisde onder andere naar Tanzania om voor een dorpje een waterpijplijn aan te leggen. „In dat land zag ik hoe groot het probleem met afgedankte telefoons is. Bij een telefoonhandelaartje stond een kartonnen doos vol met oude apparaten die gewoon gedumpt of verbrand werden. Jammer van de grondstoffen, maar ook heel schadelijk voor de gezondheid.”

Na het bezoek aan Tanzania kwam De Kluijver op het idee om de oude, kapotte telefoons uit het Afrikaanse land naar Europa te exporteren en daar te recyclen. In 2012 werd Closing the Loop opgericht. Dat bedrijfje exporteerde tot nu toe ruim 2 miljoen telefoons naar Nederland. De apparaten worden eerst door het bedrijf Sim Recycling Solutions in Haarlem voorbewerkt. Dan gaan de telefoons naar Umicore in België, waar ze in de oven gaan om de metalen te scheiden. Die grondstoffen worden verkocht aan telefoonproducenten. De Kluijver: „Zo is de cirkel weer rond. Precies wat we willen. Wij streven naar een circulaire economie, in ieder geval in de telecomwereld.”

Per kilo kapotte telefoons verdient De Kluijver zo’n 11 euro. „De logistiek is een enorme kostenpost. Niemand vervoert iets in Afrika. Veel Europese landen dumpen hun afval in Afrika, maar om afval vanuit Afrika naar Europa te halen – daar had nog nooit iemand van gehoord.”

Voor het exporteren van afval, moest De Kluijver vergunningen krijgen van de overheden van Afrikaanse landen. „Dat leverde soms hilarische situaties op: we kregen regelmatig vergunningen die niet eens bestaan. Zomaar een papiertje met een stempel erop.”

Milieubelastend

Ton Bastein is onderzoeker op het gebied van circulaire economie bij TNO en stemde voor de Circulair Award 2018. „Mijn stem ging ook naar Closing the Loop. Wat De Kluijver doet is fantastisch.”

Volgens Bastein gaat het in Nederland de goede kant op met het recyclen van oude telefoons. „Er zijn tal van initiatieven om telefoons een langer leven te geven. Bedrijven als Leapp en FairPhone zijn daar groot mee geworden.”

Bastein wil Nederlandse consumenten oproepen bewuster om te gaan met de aanschaf van een nieuwe telefoon. „In Nederland vinden we een toestel al snel oud. Zit er een barst in het scherm, dan moet hij al weg. Het is heel milieubelastend om dan direct een nieuwe telefoon te kopen.”