Het is altijd gevaarlijk om in superlatieven te spreken. Niemand weet immers wat de toekomst zal brengen. Terugkijkend op de Belgische gerechtelijke geschiedenis is de zaak-Dutroux in elk geval tot nu toe het proces van de eeuw geweest. Maar liefst 105 kalenderdagen bogen rechters en juryleden zich over de kwestie. Precies 569 getuigen passeerden de revue. De advocaten hielden 75 uur lang pleidooien. Een absoluut record.

De Belgen hebben echter wel acht jaar lang op deze recordpoging moeten wachten. Op 24 juni 1995 worden de toen achtjarige Julie Lejeune en Melissa Russo in de buurt van hun huis in Grace-Hollogne, Oost-België, ontvoerd. In de zomer van 1995 worden An Marchal en Eefje Lambrecks vermist. Binnen een jaar verdwijnen Sabine Dardenne en Laetitia Delhez - de enige overlevenden in het drama.

Op 13 augustus 1996 worden hoofdverdachte Marc Dutroux, zijn ex-vrouw Michelle Martin en drugsverslaafde Michel Lelièvre opgepakt. Twee dagen later leidt Dutroux de politie naar een zelfgebouwde kelder in een buitenwijk van Charleroi waar agenten Sabine en Laetitia levend aantreffen. Onderzoek wijst uit dat beide meisjes gedrogeerd en seksueel misbruikt zijn.

Dutroux geeft toe dat hij An Marchal en Eefje Lambrecks heeft gekidnapt. Toch duurt het nog geruime tijd voor de politie de lichamen van de slachtoffers vindt. Intussen is ook de vierde verdachte, Michel Nihoul, gearresteerd. Sindsdien breken de Belgen zich het hoofd over de theorie dat Marc Dutroux deel uitmaakt van een uitgebreid pedofielennetwerk met Nihoul aan het hoofd.

Het ongenoegen over het trage verloop van het onderzoek bereikt een hoogtepunt in het najaar van 1996. Zo’n 300.000 mensen nemen deel aan de Witte Mars in Brussel om hun steun te betuigen aan de overlevenden en aan de families van de slachtoffers. Bovendien protesteren zij tegen de in hun ogen lakse houding van politie en justitie in de zaak-Dutroux. Een parlementaire enquête onder leiding van Marc Verwilghen nagelt de politie aan de schandpaal. „Onmenselijk, inefficiënt en niet goed uitgerust”, luidt de keiharde conclusie van de commissie. Ingrijpende hervormingen van het justitiële apparaat worden aangekondigd.

Toch weet Marc Dutroux op 23 april 1998 tijdens een bezoek aan de rechtbank te ontsnappen. Heel België is in rep en roer. Hoewel Dutroux binnen korte tijd weer wordt opgepakt, is het vertrouwen in politie en justitie tot een absoluut minimum gedaald. De ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken, alsmede het hoofd van politie treden af. Pas dan worden de aangekondigde hervormingen van politie en justitie met voortvarendheid aangepakt.

Zelfs tijdens het proces blijven de blunders niet uit. Op 18 maart van dit jaar wordt vlak bij de cel van Dutroux een stel sleutels aangetroffen die passen op de handboeien van de verdachte.

Zes jaar na zijn ontsnapping staat Marc Dutroux voor de rechter. In een glazen kooi en onder strenge bewaking probeert hij de schuld op medeverdachte Michel Nihoul af te schuiven. Dutroux zou slechts een klein radertje in een groot pedofielennetwerk zijn geweest.

De jury heeft van dat verhaal geen woord geloofd, zo blijkt uit het oordeel dat de lekenrechters donderdag uitspraken. Marc Dutroux is op alle punten die tegen hem zijn ingebracht schuldig bevonden. Ook ex-vrouw Michelle Martin en hulpje Michel Lelièvre hebben volgens de jury een zwaar aandeel in de ten laste gelegde misdaden gehad. Michel Nihoul kwam er echter ’slechts’ met een veroordeling op grond van drugs- en mensenhandel van af.

Daarmee is de theorie dat Dutroux deel uitmaakte van een omvangrijk Belgisch netwerk van pedofielen formeel onderuitgehaald. Lange tijd stempelde die gedachtegang de Belgische psyche en het imago dat onze zuiderburen internationaal genoten. Zelfs het koninklijk huis en de politieke top werden genoemd als mogelijke betrokkenen in het schandaal. Menigeen ging ervan uit dat tijdens het proces pijnlijke onthullingen dienaangaande zouden worden gedaan.

Met het oordeel dat de jury donderdag uitsprak, lijkt die veronderstelling van de baan. Of de waarheid daarmee definitief boven tafel is, blijft natuurlijk zeer de vraag. De nabestaanden van de slachtoffers van Dutroux hebben zich altijd in felle bewoordingen uitgelaten over de betrokkenheid van Michel Nihoul en de corruptie van politie en justitie. Donderdag toonden de families zich echter „tevreden” met de uitspraak van de lekenrechters en zeiden zich bij het oordeel omtrent Nihoul te zullen neerleggen.

Diverse Belgische politici hebben al eerder een voorschot op de uitspraak genomen. Bewindslieden die destijds verantwoordelijk waren voor het onderzoek naar de wandaden van Dutroux bekleden inmiddels her en der hoge posities. De toenmalige premier Jean-Luc Dehaene is zelfs in de race als voorzitter van de Europese Commissie.

België haalt opgelucht adem. Inclusief politie, justitie en de dames en heren politici.