Catalonië maakt zich op voor uitzonderlijk vreemde verkiezingsdag
„Wie hebben ervoor gezorgd dat de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen onthoofd zijn?” vroeg de Spaanse vicepremier Santamaria tijdens een campagnetoespraak van haar partij, de conservatieve Partido Popular. Inderdaad: „Mariano Rajoy en de Partido Popular.”
Na een woelige periode gaat Catalonië donderdag naar de stembus om de 135 leden van een nieuw regioparlement te kiezen. Het zijn verre van normale verkiezingen, althans voor een West-Europese democratie. De leiders van de twee grote onafhankelijkheidspartijen zitten in de gevangenis of verkeren in ballingschap. Zij worden vervolgd om hun aandeel in de onafhankelijkheidsverklaring van het Catalaanse parlement op 27 oktober.
Oriol Junqueras, leider van Republikeins Links (ERC), was amper twee maanden geleden nog vicepremier van Catalonië. Hij zit sinds 2 november in voorarrest en kan geen campagne voeren. De aanklacht luidt opruiing en rebellie, twee zware misdrijven die hij volgens een manifest van ruim honderd strafrechtspecialisten niet gepleegd heeft.
Ook Carles Puigdemont, eind oktober door de Spaanse premier Rajoy afgezet als regeringsleider van Catalonië, heeft geen normale campagne kunnen voeren. Samen met vier leden van zijn kabinet week hij eind oktober uit naar Brussel. De Spaanse regering heeft laten weten dat Puigdemont bij terugkeer onmiddellijk zou worden opgepakt. Daartoe verscherpte Madrid zelfs de grenscontrole. In tegenstelling tot Junqueras heeft Puigdemont zich vanuit België per videoconferentie toch nog enigszins kunnen mengen in de campagne voor zijn partij Junts per Catalunya (JxCAT)
De peilingen wijzen op een nek-aan-nekrace tussen de ERC van Oriol Junqueras en de Spaans-nationalistische partij Ciudadanos (C’s) van Ines Arrimadas. Beide partijen zouden kunnen rekenen op 30 tot 35 zetels. Zij worden op de voet gevolgd door de JxCAT van Puigdemont.
Grote vraag is of de onafhankelijkheidspartijen de meerderheid behouden die zij in 2015 veroverden (72 van de 135 zetels). Het uitdrukkelijke doel van de Spaanse regering is dat het onafhankelijkheidsblok een nederlaag lijdt.
Dat Rajoy en Santamaria hun zin krijgen, lijkt echter niet waarschijnlijk. Het unionistische blok van C’s, de rechtse PP en de sociaaldemocraten van de PSC blijft volgens de polls ruim beneden de 68 zetels die nodig zijn voor een meerderheid in het parlement in Barcelona. Dat is vooral te wijten aan het slechte resultaat van Rajoys PP. De partij die in Spanje regeert, dreigt in Catalonië gehalveerd te worden tot kleinste fractie in het parlement.