De pot van de Sociale Zekerheid, de instelling van het ministerie van Werkgelegenheid die het pensioenstelsel beheert, is namelijk leeg.

Om de zogeheten kersttoeslag van 9,5 miljard euro te kunnen betalen, zal de regering opnieuw een beroep moeten doen op een lening. De voorbije zomer was dat ook al het geval.

Het probleem is structureel. Het Spaanse pensioenstelsel hanteert het omslagsysteem: de premies die geheven worden op de salarissen van nu, betalen de pensioenen van nu. En hoewel de werkgelegenheid groeit, dalen de inkomsten van de Sociale Zekerheid. Dat lijkt tegenstrijdig, maar de verklaring is eenvoudig. Het leeuwendeel van de nieuwe banen die de Spaanse economie creëert, zijn slechtbetaalde, vaak tijdelijke deeltijdbanen die weinig sociale premie opleveren.

Opgesoupeerd

Sinds 2012 heeft de Spaanse regering bijna 71 miljard euro uit de spaarpot van de Sociale Zekerheid gehaald. De reserve van 67 miljard die de rechtse premier Mariano Rajoy aantrof bij zijn aantreden, is daarmee meer dan opgesoupeerd. Om de zomertoeslagen van de 5,8 miljoen Spaanse gepensioneerden te kunnen betalen, haalde de regering in juli 3,5 miljard euro uit het reservefonds. Tegelijk stopte het ministerie er 6 miljard in, gefinancierd uit een staatslening van 10,2 miljard. Maar dat lapwerk kan niet verhullen dat de pensioenspaarpot intussen een negatief saldo heeft van bijna 4 miljard.

Alles wijst er op dat volgend jaar nieuwe staatsleningen nodig zullen zijn om de tekorten te dekken. Dat heeft zijn weerslag op het begrotingstekort en op de staatsschuld, die nu al 100 procent van het bruto binnenlands product bedraagt. Tien jaar geleden was dat 35 procent.

Hervormen

Tot 2022 zullen de pensioenen 7 procent aan koopkracht verliezen, becijferde de financiële waakhond Airef. Tegen deze achtergrond besloten de Spaanse politieke partijen een jaar geleden „dringende maatregelen” te nemen om het pensioenstelsel te hervormen. Maar daar is niets van terechtgekomen. Intussen heeft de regering-Rajoy wel besloten om particuliere pensioenplannen te stimuleren.

De pensioenen zijn de grootste uitgavenpost van de Spaanse staat. Ze maken ruim een kwart van de totale overheidsbestedingen uit.