Onderzoekers vrezen ’fort Zuid–Afrika’
Zuid–Afrika kan, net als Europa, de komende jaren veranderen in een ’fort’ als het gaat om het vreemdelingenbeleid. Deze vrees uitte de waarnemend directeur van het onderzoeksprogramma naar gedwongen migratie in Zuid–Afrika, Loren Landau, dinsdag.
Landau’s afdeling aan de Universiteit van de Witwatersrand in Johannesburg onderzoekt de vluchtelingenstroom door bijvoorbeeld oorlogsgeweld. Maar ook de toestroom van economische vluchtelingen is onderwerp van analyse.
De afdeling presenteert donderdag in het kader van wereldvluchtelingendag op 20 juni onderzoeksverslagen en aanbevelingen van zeven vluchtelingenorganisaties. Zij dringen er bij de Zuid–Afrikaanse overheid op aan om vooral niet de oren te laten hangen naar het restrictieve Europese vreemdelingenbeleid.
Het beleid in Europa is onverenigbaar met de Afrikaanse werkelijkheid, stelt de coördinatrice van een koepelorganisatie voor vluchtelingen, Joyce Tlou. Toch schuift de Zuid–Afrikaanse overheid wel in die richting, vindt de directeur van de antiapartheidsorganisatie Black Sash, Tebogo Segale.
Tot nu toe kunnen vluchtelingen zich melden bij uitsluitend in de grote steden gevestigde inschrijfbureaus voor vluchtelingen. De overheid wil dat veranderen door die te decentraliseren; dichter bij de grenzen.
Het is maar een kleine stap om bij die nieuwe meldpunten dan ook asielzoekerscentra’s in te gaan richten om vluchtelingen de reis naar de grote steden te bemoeilijken, waarschuwt Tebogo Segale.
De Nederlandse socioloog Fedde Groot, werkzaam voor de Zuid–Afrikaanse afdeling van de Unhcr, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, stelt vast dat de aanzuigende werking van Zuid–Afrika voor vluchtelingen is te vergelijken met die van Europa.
Zuid–Afrika wordt geconfronteerd met vluchtelingen uit landen zoals Somalië en Tanzania, die veel moeite doen op zoek naar een plek met „echt graziger weiden" en geen vluchtelingenkampen. Die categorie wordt in Afrika nu geschat op 400.000 tot 850.000 gelukzoekers.
Dat zijn hoogopgeleide en buitengewoon vindingrijke vluchtelingen, zegt Loren Landau. Aan dat gegeven moet een Zuid–Afrikaans vreemdelingenbeleid tegemoet komen, vult Joyce Tlou hem aan: „Afrikaanse problemen vragen om Afrikaanse oplossingen; geen Europese. Daar willen wij de Zuid–Afrikaanse overheid van overtuigen".
