Het is mogelijk dat de as voor wat gezondheidsproblemen zorgt, maar verder is de actieve vulkaan vooral „een fantastisch natuurverschijnsel waar je bij wijze van spreken alleen maar van kunt genieten. Als je tenminste goed luistert naar aanwijzingen die de lokale autoriteiten geven.” Dat stelt geoloog en vulkaandeskundige Bernd Andeweg van de Vrije Universiteit Amsterdam.

„Het is wel lastig voor de ongeveer 60.000 toeristen op Bali dat ze niet weg kunnen omdat het vliegverkeer stilligt, maar het is niet nodig om je zorgen te maken. Wie een vakantie op Bali heeft geboekt kan gewoon gaan, als er tenminste weer gevlogen wordt.” Andeweg heeft zelf nog nooit een werkende vulkaan gezien, maar dat gaat zeker nog eens gebeuren, denk hij.

De geoloog vergelijkt de situatie op Bali met storm op de Noordzee: „Als je in Limburg woont lig je ook niet wakker van een noordwesterstorm aan de kust. Zo is het op Bali ook. De toeristencentra zijn zo ver van de Agung verwijderd dat vakantiegangers er niets van merken.”

Gloeiende lava

De Agung braakt op dit moment grote aswolken uit tot wel 6 kilometer hoog. Sinds het weekeinde komen er stromen zogenoemde lahars uit de vulkaan. Lahars zijn modderstromen die vulkanische as en sediment met zich meevoeren. Volgens Andeweg, die veel contact heeft met vulkanologen op Bali, is er dinsdagmorgen ook lava aan de oppervlakte van de krater gezien. Of die gloeiende lava uit de berg zal stromen, is niet te zeggen.

„Een vulkaan is bijna niet te voorspellen. We hebben enige documentatie van de laatste uitbarstingen in 1963, maar dat wil helemaal niet zeggen dat het ditmaal precies zo gaat verlopen. In 1963 bleef de Agung elf maanden actief. Het zal deze keer zeker nog een aantal weken duren voor het weer rustiger is in de aardkorst, maar of het weer bijna een jaar duurt weten we niet.”

De Agung liet in september van dit jaar voor het eerst weer van zich horen. Seismologen registreerden honderden aardbevingen per dag in de berg. Dat was aanleiding om de nabije omgeving te evacueren, maar na een paar weken was alles weer rustig en keerden de bewoners terug. Tot er vrijdag water in de krater ontplofte door opwarming, wat een geweldige stoomexplosie gaf. Sindsdien werkt de vulkaan, al lijkt de activiteit dinsdag weer wat af te nemen, aldus Andeweg.

„Wij mensen denken dat de vulkaan plotseling weer actief is na ruim vijftig jaar stilte. Maar dat is niet zo; het was gewoon even pauze. De vulkaan is even ingedut, zeg maar, en nu weer wakker. Op Bali zijn een stuk of vijf vulkanen waarvan we weten dat ze actief zijn. In heel Indonesië zijn het er 130. Het kan best langer dan een mensenleven duren voor er nu weer één uitbarst, maar uitgedoofd zijn ze niet.”

De Agung heeft volgens de lokale geologen de heftigheid van 1963 nog niet bereikt. Toch zijn ze er niet gerust op. De grote klap kan nog komen, want het trilt en beweegt flink in de vulkaan. Andeweg: „Daarom is het heel dom om ondanks de waarschuwingen in de buurt van de vulkaan te blijven. Want als de grootste klap komt, kom je echt niet meer op tijd weg.”