Tribunaal vonnist veroveraar van Srebrenica
Woensdag velt het Joegoslavië-Tribunaal zijn vonnis in de zaak tegen generaal Ratko Mladic, de bevelhebber van de Bosnische Serviërs tijdens de afscheidingsoorlog die daar in de jaren 1992-1995 woedde. Het wordt naar verwachting een levenslange celstraf, vooral wegens de volkerenmoord rond het Oost-Bosnische Srebrenica dat hij trots voor de Serviërs heroverde op wat hij ‘de Turken’ noemde.
Het is het bloedigste ‘wapenfeit’ van de generaal volgens de aanklagers en kostte in juli 1995 meer dan 7000 moslimmannen het leven. Srebrenica was door de VN-Veiligheidsraad in 1993 plotseling uitgeroepen tot ‘een veilig gebied’ voor de islamitische Bosniërs of Bosniakken. De enclave werd door Nederlandse blauwhelmen beschermd toen Mladic en zijn troepen die 9 juli 1995 vrijwel ongehinderd binnentrokken. De weerbare moslimmannen werden 11 juli van de rest van de Bosniërs gescheiden en zijn volgens de aanklagers in de daarop volgende dagen op verscheidene plaatsen in de omgeving uitgemoord.
Mladic en destijds zijn politieke chef Radovan Karadzic zijn vooral daardoor berucht, al ontkennen ze iedere verantwoordelijkheid. Het uit 1993 daterende Joegoslavië-Tribunaal stortte zich na de slachting verbeten op de twee. Maar Karadzic werd pas in 2008 gevonden en Mladic drie jaar later. Het in mei 2012 begonnen proces duurde tot eind vorig jaar. Het is het laatste van dit VN-tribunaal dat nog in eerste instantie loopt (dus afgezien van zaken in hoger beroep). Karadzic kreeg vorig jaar veertig jaar cel vooral wegens zijn rol in Srebrenica.
Mladic is onder meer beschuldigd van etnische zuiveringen en de volkerenmoord rond Srebrenica, het stelselmatig beschieten van burgers in omsingeld Sarajevo en het nalaten iets te doen tegen ondergeschikten die oorlogsmisdaden pleegden.
De uitroeiing van moslimmannen rond Srebrenica is door het tribunaal dertien jaar terug zelfs bestempeld als ‘volkerenmoord’. Het geldt in Europa als de ergste slachting sinds de Tweede Wereldoorlog. Het is behalve voor de nabestaanden ook een traumatische gebeurtenis geworden voor Nederland dat met honderden blauwhelmen namens de VN de islamitische enclave Srebrenica had moeten beschermen.
In april 2002 trad de regering van premier Wim Kok zelfs af, nadat een vernietigend rapport van het NIOD was verschenen. Het belichtte hoe weinig er in Nederland duidelijk was over deze VN-missie en hoe weinig er was ondernomen om iets aan dat gebrek aan kennis te doen. Kok beklemtoonde wel dat Nederland geen blaam treft. In tal van rechtszaken tegen onder anderen de Nederlandse commandant van de blauwhelmen, Thom Karremans, is gepoogd het tegendeel aan te tonen.
