De ministers Halbe Zijlstra (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) spraken beiden van „een doorbraak”. „Een historische dag voor de verdediging van Europa en een beetje een emotioneel moment”, zei EU-buitenlandchef Federica Mogherini.

Doel van de permanente structurele samenwerking (PESCO) is het gezamenlijk ontwikkelen van defensiecapaciteit en die beschikbaar maken voor militaire EU-operaties. Het moet ervoor zorgen dat met de huidige defensiebestedingen, die erg versnipperd zijn, veel efficiënter wordt omgesprongen.

Nederland speelt een voortrekkersrol bij het project dat ervoor moet zorgen dat militaire transporten veel makkelijker zonder uitgebreide controles de grenzen over kunnen als er een dreiging is in Europa. „Wij zijn erg voor de militaire snelweg, om zo makkelijk mogelijk troepen te kunnen verplaatsen”, aldus Bijleveld. Het voorstel is inmiddels door zeven lidstaten ondertekend.

Nederland stelt verder voor te werken aan strategische luchttransportcapaciteit, mijnbestrijding (met België), en het beter op elkaar laten aansluiten van militair materieel, zoals radioapparatuur. „Maar het is pas echt een doorbraak als het in de praktijk werkt”, nuanceerde Zijlstra.

Een grote en sterke defensie is nodig vanwege Rusland, het „heel onrustige” Midden-Oosten en de grote migratiebewegingen in Afrika, aldus Zijlstra. „Europa laat een vuist zien aan de hele wereld, zowel aan bondgenoten als aan landen die wat minder vriendelijk zijn: ga niet met ons spelen. We moeten echt efficiënter met het geld omgaan en samen de slagkracht van de NAVO vergroten.”

Bijleveld: „Het is een heel heuglijke dag dat dit nu eindelijk voor elkaar komt. Nederland hecht daar enorm aan. Samenwerking wordt de norm en niet langer de uitzondering.”

Ieder PESCO-project staat onder beheer van de lidstaten die eraan bijdragen. „Een EU-leger gaat er dus niet komen”, verzekerde Zijlstra. Bijleveld erkende dat de Nederlandse handtekening niet vrijblijvend is. „Het blijft altijd onze afweging mensen in te zetten. De missies, dat blijft altijd aan onszelf.”