Op de afgezette snelweg naar het westen rijden slechts politie- en legervoertuigen. Motoragenten begeleiden bussen met genodigden en oud-strijders. Op elk viaduct en elk kruispunt staat een gendarme.

In de bermen kamperen veelal gestrande toeristen, die zwaaien naar voorbijrijdende voertuigen. Wat dichter bij de kust hebben zij in de afgelopen dagen een plekje voor hun tent weten te vinden, natuurlijk ook in de hoop een glimp op te vangen van de historische manifestatie met hoogwaardigheidsbekleders met namen als Poetin, Bush, Schröder en Elizabeth II. Te voet en met rugzak spoeden de nieuwsgierigen zich zondag in stralende zon -en in korte broek- richting strand.

In afwachting van de herdenking in Arromanches varen landingsvoertuigen het strand op, tussen de uit juni 1944 daterende caissons door. De geallieerden sleepten die destijds mee uit Engeland om er in tien dagen een haven van te maken voor bevoorradingschepen: het leverde 8 kilometer kade op.

Op de achtergrond vaart het Franse marineopleidingsschip ”La belle poule”, met alle zeilen op. Tijdens de herdenking moeten er nog honderd schepen met onder anderen oud-strijders aankomen, die drie dagen geleden uit Engeland zijn vertrokken. De plechtigheden beginnen met muziek van diverse kapellen, hier en daar overstemd door het geluid van overvliegende helikopters.

Het magistrale echte begin is het defilé van de veteranen, die een vele minuten durend applaus krijgen. Sommingen kunnen hun tranen niet bedwingen. Op de vip-tribune verrijst president Chirac als eerste voor een staand applaus. Hij maakt naar koningin Elizabeth II het gebaar ook te gaan staan, als een dirigent naar zijn eerste violist. Of de vorstin dat gebaar op prijs stelt, mag worden betwijfeld. Ze gaat er, evenmin als koningin Beatrix, niet direct op in. Toch laten de koninginnen de veteranen niet in de kou staan. Ook zij gaan over tot een staande ovatie voor de mensen die destijds hun leven waagden voor de vrijheid van Europa.

Koningin Beatrix had enkele uren daarvoor in het Normandische Pont-Audemer de 35 Nederlandse oud-strijders al geëerd. Zij stonden aangetreden om door haar geïnspecteerd te worden. Het betrof drie mannen van de marineluchtvaartdienst, veertien opvarenden van oorlogsschepen en achttien leden van de Prinses Irene Brigade.

De marineluchtvaartdienst en de boten waren op 6 juni 1944, exact zestig jaar geleden, direct bij de geallieerde landing in Normandië betrokken, de Prinses Irene Brigade droeg op 26 augustus bij aan de bevrijding van Pont-Audemer.

De mannen, tachtigers vooral, hadden lang moeten wachten op de vorstin. Ruim tevoren werden ze opgesteld. Commandant van de vereniging van oudstrijders van de Prinses Irene Brigade R. Hemmes had het er, met zijn mede-commandant J. de Mos (oud-opvarende van een motortorpedoboot), maar druk mee om de orde vooraf te bewaren.

De stemming werd wat giechelig voordat het allemaal echt begon. „Ze moesten lang wachten, maar ja, een veteraan gaat bij zoiets natuurlijk niet zitten. Het was heel spannend en ook emotioneel. Je verwacht niet dat je het over tien jaar, met het zeventigjarig jubileum, nog eens over kunt doen. Ja, dan komen de zenuwen, dan ga je praten. Ik heb nog gezegd: „Jullie moeten een voorbeeld nemen aan onze jonge collega’s aan de overkant van de straat, de fuseliers van het Garderegiment Prinses Irene.” Die stonden er al die tijd perfect in hun ceremonieel tenue. Ouderen kunnen ook wel eens een voorbeeld nemen aan jongeren”, vindt Hemmes.

Maar Hemmes en De Mos hadden hun mannen er patent bijstaan toen de vorstin arriveerde in gezelschap van de Franse premier Raffarin, met in hun kielzog premier Balkenende. De hoofden waren geheven, de ruggen gerecht, de monden stil. De twee met een rollator deden niets onder voor de rest.

„Het was allemaal geweldig”, reageerde Hemmes achteraf. Hem wachtte op dat moment nog een grotere eer: het ontvangen van de versierselen van het lidmaatschap van het Franse Legioen van Eer, uit handen van president Chirac, gistermiddag tijdens de internationale herdenking bij Arromanches. „Een hele eer, ik ben helemaal trots”, glom hij van tevoren.

Om logistieke redenen werden tien andere Nederlandse oud-strijders al eerder op de Franse ambassade in Nederland in het legioen opgenomen. Hemmes is heel blij met het huldeblijk „voor een kleine eenheid die een kleine bijdrage heeft geleverd.”