Beelden zeggen niet altijd meer dan duizend woorden
Eén beeld zegt meer dan duizend woorden. Klopt dat gezegde? Niet in alle gevallen, zegt onderzoeker Tom Powell van de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde donderdag op een studie naar de effecten van tekst en beeld in het nieuws.
Powell liet zijn proefpersonen naar verschillende combinaties van nieuwsberichten en foto’s kijken en onderzocht de effecten daarvan op hun gedrag en opinie. De communicatiewetenschapper gebruikte in zijn onderzoek onder andere de berichtgeving over de Europese vluchtelingencrisis.
Die gebeurtenis is voor hem een interessante casus. „Enerzijds worden vluchtelingen in de media beschreven als onschuldige slachtoffers van het conflict in Syrië, waarbij foto’s worden getoond van lijdende families op krakkemikkige boten. Een heel ander soort vocabulaire wordt gebruikt in de berichtgeving over agressieve asielzoekers die een gevaar vormen voor Europa.”
Verdronken peuter
Een van de beelden waarmee de communicatiewetenschapper werkte, was de beroemde foto van de verdronken peuter Aylan uit Syrië die op het strand van het Turkse Bodrum lag. Het beeld schokte de wereld. Maar zorgde het beeld daarvoor, of was het voornamelijk de tekst bij de foto die mensen roerde?
Voor zijn onderzoek liet Powell de foto aan Nederlandse en Amerikaanse proefpersonen zien. Het beeld stond expres bij een bericht over een strenger vluchtelingenbeleid. Achteraf stelde Powell vragen als: wil je de petitie tekenen om meer vluchtelingen op te vangen in Nederland? Steun je de militaire interventie in Syrië?
Wat bleek? Het beeld van de verdronken peuter zet aan tot acties zoals doneren aan een hulporganisatie, maar de tekst zorgt uiteindelijk voor verandering van politieke standpunten.
Volgens Powell komt dit doordat beelden direct een emotie oproepen. Mensen krijgen bijvoorbeeld medelijden en dat leidt tot behulpzaam gedrag. Het verwerken van beelden gaat sneller, maar is minder duidelijk. Een tekst lezen en begrijpen kost meer tijd, maar laat je wel de exacte betekenis weten. Daardoor heeft de tekst uiteindelijk meer invloed op de meningsvorming rondom het onderwerp.
Kan het gezegde ”Eén beeld zegt meer dan duizend woorden” dan de prullenbak in? Niet helemaal. Beelden die niet door tekst worden geduid hebben wél een krachtiger effect op de politieke opinie van mensen.
