Dat staat in het rapport ”Saudische invloeden in Nederland. Verbanden tussen salafistische missie, radicaliseringsprocessen en islamitisch terrorisme” van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Minister Remkes van Binnenlandse Zaken heeft dat vrijdag mede namens de bewindslieden Donner van Justitie en Verdonk van Vreemdelingenzaken naar de Tweede Kamer gestuurd.

De orthodoxe imams en ronselaars komen steeds vaker in beslotenheid bijeen. Het daar verlopende radicaliseringsproces vat de AIVD „zeer ernstig” op. De dienst wijst erop dat het kabinetsbeleid er juist op is gericht dat radicale imams en moskeebesturen moslims niet langer ertoe oproepen zich af te keren van de Nederlandse samenleving.

Anderzijds stellen salafistische geestelijken zich gematigder op dan ze voorheen deden, constateert de inlichtingendienst. Dat doen ze echter niet uit zichzelf maar door druk van buitenaf, zoals door publiciteit, optreden door bestuurders en minder radicale geloofsgenoten. Het is volgens de AIVD dan ook de vraag of die matiging door zal zetten.

Het salafisme, ook wel wahabisme genoemd, is de puriteinse vorm van de islam. Volgens de AIVD kan deze leer „gemakkelijk leiden tot intolerante opvattingen en antiwesterse sentimenten.” De dienst ziet een direct verband tussen het salafisme en de radicalisering van sommige moslims in Nederland. Vooral jongeren voelen zich erdoor aangetrokken, omdat de leer „ogenschijnlijk eenvoudige oplossingen biedt voor de identiteitsproblematiek waar vele van hen mee worstelen.” Ze hoeven alleen maar „een zuivere moslim” te worden om een nieuwe identiteit te verwerven. Sommige jongeren blijken vatbaar gemaakt voor rekruteringspraktijken.

Bij een meerderheid leidt prediking van het salafistische gedachtegoed niet tot radicalisering. Wel zijn er „directe aanwijzingen” dat groepen radicale moslims niet meer in de grote moskeeën bijeenkomen maar zijn uitgeweken naar kleine gebedshuizen of huiskamers. Dat maakt het voor de overheid nog moeilijker hen te volgen.

Het salafisme is de officiële staatsleer in Saudi-Arabië. Dat land heeft jarenlang de verbreiding van het salafisme in het buitenland via ambassades en liefdadigheidsorganisaties ondersteund. Na de terroristische aanslagen in de hoofdstad Riyad heeft Saudi-Arabië besloten de geldverstrekking aan banden te leggen.

Ook in Nederland hebben enkele moskeeën en stichtingen in het verleden steun uit Saudi-Arabië ontvangen. Een van de stichtingen die langs die weg geld ontvingen, is al-Haramain Humanitarian Aid Amsterdam. Eerder deze week hebben de Verenigde Staten aan de Verenigde Naties gevraagd deze stichting op een lijst van terroristische organisaties te plaatsen, omdat al-Haramain het terroristennetwerk al-Qaida zou steunen.

Nederland zal volledig meewerken aan de plaatsing op die lijst, aldus de ministers Remkes, Donner en Verdonk. Opmerkelijk genoeg komt de AIVD zelf tot de conclusie dat „er geen aanwijzingen zijn dat deze vestiging betrokken is (geweest) bij enige vorm van ondersteuning aan al-Qaida.”

De aanpak van het salafistische zendingswerk blijft geboden, vinden de bewindslieden. Het verblijf in Nederland van personen die aantoonbaar in verband staan met intolerante salafistische groeperingen zal worden tegengegaan via onder andere het niet-verstrekken van verblijfsvergunningen. Het kabinet wil dat stichtingen aan een grotere mate van transparantie kunnen worden onderworpen. Daarnaast zullen de AIVD en de politie rekruteringsactiviteiten opsporen en verstoren.