Drentse admiraal stond mogelijk model voor Berend Botje
„Berend Botje ging uit varen, met zijn scheepje naar Zuidlaren”. Het bekende kinderliedje heeft veel speculaties opgeleverd over de vraag wie Berend Botje precies is geweest.
De oudste verklaring werd in 1901 gegeven door de Drentse taalkundige Jan Bergsma. Hij stelde dat een zekere Botje uit Oudeschans omstreeks 1811 naar zee ging en niet terugkeerde, om zo de dienstplicht van Napoleon te ontlopen.
Anderen beweren dat Berend Botje een boertje uit Borger is geweest die lang geleden met zijn scheepje over de slingerende Hunze naar Zuidlaren voer. Hij kwam op de Zuidlaardermarkt terecht waar hij een blauwtje liep.
Weer anderen zeggen dat het zou gaan om Bommen Berend, de bijnaam van de bisschop van Münster, die in 1672 de stad Groningen met bommen bestookte. Of om een vlotvaarder die met hout uit de stad Groningen kwam varen om een houtzaagmolen in Zuidlaren te bevoorraden.
Toenmalig uitgever Willem Foorthuis, tegenwoordig lector aan de Hanzehogeschool, kwam in 1991 met een gewaagde hypothese: het zou gaan om Drenthe’s „bekendste zeeheld” oftewel „de Drentse Odysseus”: Lodewijk van Heiden. Deze telg uit de familie Van Heiden Reinestein bewoonde de havezate Laarwoud te Zuidlaren en geldt als de enige Nederlandse zeeheld uit Drenthe. Foorthuis bediende met zijn stelling enkele vooraanstaande Drenthenaren op hun wenken: zo werd de ‘annexatie’ van Berend Botje door „welbekende Groninger kopstukken” weersproken.
Wereldberoemd werd admiraal Louis van Heiden na zijn succes bij de slag van Navarino in 1827. Precies 245 jaar na zijn geboorte stellen het Drents Archief en het Nederland-Ruslandcentrum de vergeten zeeheld vanaf 6 september in de spotlights met een boek, documentaire en tentoonstelling.
Wie was Louis van Heiden eigenlijk? Hoe kwam hij op een hoge positie in Russische dienst en hoe werd hij een levende legende na een zeeslag voor de Griekse kust? Ruslanddeskundige en auteur Hans van Koningsbrugge diept interessante onbekende informatie op in het boek ”De Voorzienigheid regeert! Louis van Heiden, admiraal in Russische dienst”.
Documentairemaker Johan Zielstra filmde in de voetsporen van Van Heiden. Welke plekken herinneren nog aan deze man? Zijn documentaire is vanaf 7 september 2017 te zien in de reizende tentoonstelling in de gemeente Tynaarlo en van 9 t/m 29 september 2017 in het Drents Archief.
De expositie vertelt het verhaal van een jongen die op negenjarige leeftijd al naar zee ging, over zijn opleiding aan boord, de zeereizen, zijn leven in Rusland, de roem en zijn terugkeer naar Zuidlaren.
