Hoe wordt er in uw land over moslims gesproken?

„De moslimgeschiedenis in ons land gaat terug tot de 8e eeuw. Toen veroverden moslims wat nu het zuiden van Spanje is. Die overheersing hield stand tot eind 15e eeuw. Nog steeds herinneren namen van steden aan het islamitische verleden. De godsdienst maakt deel uit van onze historie.

Vooral als gevolg van migratie uit Marokko groeit de islam sinds een jaar of vijftien in Spanje. Naar schatting zijn er op dit moment een kleine 2 miljoen moslims op een bevolking van 47 miljoen. Moskeeën worden strenger in de leer. De veranderingen zijn op straat zichtbaar. Meer moslimmannen laten hun baard staan. Vrouwen zijn steeds vaker gesluierd en dragen donkere kleren.

Politici opereren behoedzaam als het gaat om de islam, vrezen te worden uitgemaakt voor islamofoob. Uitgesproken anti-islampartijen kennen we niet. Krant en televisie zijn ook voorzichtig.

De laatste jaren kwamen evangelische protestanten vaak negatief in het nieuws. Veelvuldig passeerden er stereotypen en zelfs leugens. Het is onbestaanbaar dat dergelijke verhalen over moslims zouden verschijnen. Als christen vind ik het positief dat een bevolkingsgroep niet wordt weggezet. Maar een wat opener debat over de grondslagen van de islam zou ik toejuichen.”

Politie en veiligheidsdiensten zien jihadisme wel als topprioriteit.

„Spanje heeft decennialang te kampen gehad met aanslagen van de Baskische afscheidingsbeweging ETA en dus veel ervaring met terreurbestrijding. Veel cellen met radicale moslims zijn de achterliggende jaren opgerold. Honderden jihadisten, met name jonge ronselaars die actief waren in Catalonië, verdwenen achter de tralies.

Overigens is slechts een betrekkelijk klein aantal jihadstrijders uit Spanje vertrokken. Slechts zo’n 75 reisden er af naar Irak en Syrië. Dat zijn er heel wat minder dan de 1300 uit Frankrijk of de 600 uit het Verenigd Koninkrijk.”

Hoe zijn de verhoudingen tussen moslims en niet-moslims in Spanje?

„Over het algemeen leven beide groepen vredig samen. Van een tweedeling is geen sprake. Spanje is een land waar migranten, ook als ze een moslimachtergrond hebben, welkom zijn. Moslimkinderen gaan naar school en maken zich over het algemeen de waarden en normen van de Spaanse samenleving eigen. In elk ander Europees land zijn de relaties tussen moslims en niet-moslims een stuk slechter.

Wel is er in Barcelona, Madrid en de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla sprake van typische migrantenproblematiek als armoede en uitsluiting. Dat zijn precies ook de regio’s waar moslims het moest gevoelig zijn voor extremistisch gedachtegoed.”

Zullen de aanslagen leiden tot een maatschappelijke omslag?

„Dat verwacht ik niet. In 2004 blies al-Qaida vier treinen op waarbij 192 doden vielen. Dat leidde toen niet tot verscherpte tegenstellingen. Ook nu voeren in reacties op sociale media pleidooien voor eensgezindheid de boventoon. De burgemeester van Barcelona en de president van Catalonië uitten zich in dergelijke bewoordingen. Slechts een enkeling vindt dat de overheid in gebreke is gebleven en dat moslims moeten worden gedeporteerd.”

Hoe reageren moslims in Spanje op de aanslag?

„De Islamic Commission of Spain heeft de terreur veroordeeld. Ze betuigt haar medeleven met de slachtoffers en hoopt dat de nog levende daders zich spoedig voor de rechter moeten verantwoorden.”