„Een moedige voorvechter van burgerrechten en de vrijheid van meningsuiting.” Zo noemde de Duitse bondskanselier Angela Merkel de donderdag overleden Liu. Ook Frankrijk en de Verenigde Staten prezen de „moedige” activist, die in 2009 tot elf jaar celstraf werd veroordeeld voor „het aanzetten tot omverwerping van de staatsmacht”.

Dat gebeurde nadat Liu had meegewerkt aan een petitie bekend als ‘Charter 08’, waarin wordt opgeroepen tot politieke hervormingen in China. In 2010 werd de Nobelprijs aan hem toegekend, maar de mensenrechtenactivist heeft de prijs nooit in ontvangst kunnen of mogen nemen.

De lokale autoriteiten maakten donderdag in een korte verklaring bekend dat meerdere organen van de 61-jarige dissident waren uitgevallen. Pogingen zijn leven te redden mislukten. Liu was onlangs vanuit de gevangenis overgebracht naar het ziekenhuis, waar zijn behandeling aan leverkanker kon rekenen op grote internationale belangstelling.

De voorzitter van het Noorse Nobelcomité, dat de vredesprijs uitreikt, wees met een beschuldigende vinger naar China.„We vinden het uiterst zorgwekkend dat Liu niet is overgebracht naar een instelling waar hij toereikende medische zorg kon ontvangen voordat hij terminaal ziek werd”, stelde Berit Reiss-Andersen. „De Chinese regering draagt een zware verantwoordelijkheid voor zijn voortijdige overlijden.”

Ook de bekende Chinese dissident Ai Weiwei bekritiseerde de Chinese autoriteiten. „Liu Xiaobo was geen crimineel”, zei de kunstenaar in zijn atelier in Berlijn. „Hij was een schrijver, een intellectueel en hij zette zich tijdens zijn leven in om manieren te vinden om de samenleving beter te maken.”

Frankrijk, de VS en de Verenigde Naties riepen op de echtgenote van de dissident, Liu Xia, haar bewegingsvrijheid terug te geven. „Ik roep de Chinese regering op het huisarrest van Xia in te trekken en haar toe te staan China te verlaten, zoals ze zelf wenst”, zei de Amerikaanse minister Rex Tillerson (Buitenlandse Zaken).