TER APEL - Een vertrekcentrum voor asielzoekers. Geen gemeente zit er op te wachten. Dokkum, Crailo, en Eindhoven bedankten voor de eer. In het Groningse Ter Apel staan de meeste inwoners en bestuurders positief tegenover een centrum van waaruit asielzoekers teruggestuurd worden naar het land van herkomst. „Wij hebben geen last van die mensen.”plattekst rafelen (u20,1,0(Ter Apel heeft iets met asielzoekers. Negen jaar geleden begon het met een zogenaamd verwijdercentrum, een kilometer buiten het dorp. Dat kwam regelmatig negatief in het nieuws. Tot tweemaal toe gingen jongeren uit Ter Apel en uitgeprocedeerde asielzoekers met elkaar op de vuist. Bovendien functioneerde het centrum niet: er werden simpelweg te weinig asielzoekers verwijderd. Een besluit van de Tweede Kamer moest eraan te pas komen om het verwijdercentrum te sluiten.

Des te opmerkelijker is het dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) juist de gemeente Vlagtwedde, waar Ter Apel onder valt, uitkoos als mogelijke vestigingsplaats voor een vertrekcentrum. Het doel van het centrum is niet anders dan dat van het zeven jaar geleden gesloten verwijdercentrum: asielzoekers terug zien te krijgen in het land van herkomst.

Samen met het vertrekcentrum moet er ook een Tijdelijke Noodvoorziening Vreemdelingen (TNV) in Ter Apel gevestigd worden. De TNV, een centrum waarin vluchtelingen doorgaans slechts een paar dagen blijven, kan leiden tot de komst van 400 extra vluchtelingen naar Ter Apel. Het vertrekcentrum moet plaats bieden aan eenzelfde aantal. Daarmee wordt Ter Apel de noordelijke spil van het COA.

De tijd dringt. Minister Verdonk van Vreemdelingenzaken wil voor de zomer het eerste vertrekcentrum geopend zien. De komende drie jaar moeten er 26.000 uitgeprocedeerde asielzoekers het land uit. Vertrekcentra zijn hiervoor van groot belang. Donderdagavond spreekt de commissie algemene en maatschappelijke zaken van de gemeente Vlagtwedde over de kwestie. Op 7 juni neemt de raad een definitief besluit.

Ondanks de problemen van vroeger is er geen sprake van massaal verzet tegen de komst van het vertrekcentrum. Mevrouw M. Ramaker -van middelbare leeftijd- woont al 38 jaar in het dorp. „Ik heb geen enkele last van de asielzoekers.” Ramaker werkte enkele jaren als schoonmaakster in het asielzoekerscentrum (azc). „Toen heb ik juist een band met de mensen opgebouwd.”

Het vertrekcentrum moet komen op het voormalige NAVO-terrein aan de Ter Apelervenen. Daar zijn nu al een azc, een aanmeldcentrum en een penitentiaire inrichting voor vreemdelingen gevestigd. Het vertrekcentrum moet de plaats van het azc innemen.

Hoewel er verschillende centra voor asielzoekers geconcentreerd zijn in het gebied, zijn de onderlinge verschillen groot, zegt woordvoerder Slager van het COA. „De penitentiaire inrichting is een gesloten inrichting, terwijl de gebouwen van het COA geen bewegingsbeperking kennen. Bewoners van het vertrekcentrum mogen gewoon naar buiten.”

„Dat is nu juist het probleem”, reageert de eigenaar van een plaatselijke drogisterij. „Als die uitgeprocedeerde asielzoekers in hun kamp blijven, heb ik er geen moeite mee. Toen het verwijdercentrum hier nog was, werd er volop gestolen in mijn winkel. Van Afrikanen had ik niet zo veel last. Het waren vooral Oost-Europese vrouwen die allerlei spullen onder hun lange rokken lieten verdwijnen.”

Op een enkel raadslid na is de gemeenteraad van Vlagtwedde positief over de komst van het vertrekcentrum. Vooral de vijftig extra banen die het toekomstige vertrekcentrum oplevert, lijken daarbij een belangrijke rol te spelen. Bovendien krijgt de gemeente Vlagtwedde een extra rijksbijdrage van 100.000 euro.

ChristenUnie-raadslid A. Veneman zegt de plannen van minister Verdonk niet te willen dwarsbomen. „We hebben hier de gebouwen staan, dus waarom zou het centrum hier niet mogen komen? Wel eisen we vanuit ons christenzijn dat de asielzoekers een humane begeleiding krijgen.”

Toch zijn de meningen in de raad nog niet eensluidend. GroenLinks-raadslid J. Overduin vindt de andere raadsleden en het college „hypocriet.” Hij wijst op het feit dat de raad zich enorm heeft ingezet voor een Angolees gezin in Ter Apelkanaal. „Zij waren uitgeprocedeerd, maar omdat hun kind in Nederland begraven lag, mochten ze blijven. Maar nu zouden we wel meewerken aan een vertrekcentrum, waarin misschien veel schrijnende gevallen zitten. Dat is heel tegenstrijdig.”

Asielzoeker Christian Batekele uit Congo ziet het vertrekcentrum nog niet zo zitten. „Het wordt een verdrietige plaats, want mensen moeten definitief terug naar het land dat ze niet zonder reden ontvlucht zijn.” Batekele is voorganger van de evangelische gemeente Impactvuur. Elke zondagmiddag is er een dienst voor asielzoekers in het dorp. „Zeker iemand die uitgeprocedeerd is, heeft behoefte aan steun. Ik probeer hun geestelijke hulp te geven.”

Behalve humane zijn er ook praktische bezwaren, zegt J. van Tilborg, directeur van interkerkelijke vluchtelingenorganisatie Inlia. Hij vindt dat een vertrekcentrum in Ter Apel logistiek gezien niet handig ligt. „Chauffeurs van de Dienst Justitiële Inrichtingen moeten met de asielzoekers heen en weer rijden tussen deze uithoek en Den Haag. Dat kost veel meer dan de inzet van twintig extra agenten bij een dichterbij gelegen vertrekcentrum.”