Colau was activiste tegen huisuitzettingen toen ze twee jaar geleden het burgemeestersambt van Barcelona oppakte. Naast het beheersbaar maken van het massatoerisme stond de aanpak van de woningnood bij haar aantreden hoog op haar eigenzinnige agenda.

Ze ging voortvarend te werk. Een van haar eerste maatregelen was een tijdelijke stop op nieuwe hotelvergunningen in de binnenstad. Daardoor werden er 33 hotels geweerd. Het leverde een voorspelbaar conflict met de hotelsector op.

Daarnaast bond Colau de strijd aan met illegale toeristenappartementen en verhuurplatform Airbnb. Met name de appartementen zonder vergunning –naar schatting zo’n 20.000– leveren veel overlast op voor de buren. Intussen heeft de gemeente 127 illegaal verhuurde appartementen gesloten. Tweeduizend andere wacht hetzelfde lot.

Boetes

Airbnb kreeg vanwege illegale verhuur bovendien twee boetes opgelegd van 30.000 euro en daarna nog eens 600.000 euro. Dat beleid bleek te werken. Na de sancties heeft Airbnb een kwart van het aanbod in de oude binnenstad geschrapt.

Maar intussen blijft het toerisme in Barcelona groeien, net als de protesten van de bewoners tegen de uitwassen ervan. Vorige zomer werd er in de hotels van de stad een recordaantal overnachtingen geregistreerd. In juli en augustus waren dat er 1,7 miljoen, een groei van 5 procent.

Ook op het gebied van huisvesting bleek de realiteit weerbarstig. Tijdens de verkiezingscampagne in 2015 had Colau 8000 sociale huurwoningen beloofd, deels door langdurig leegstaande woningen van banken en speculanten op te eisen. Tot nu toe is het bij enkele honderden woningen gebleven.

Onbetaalbaar

De uitbreiding van het aantal sociale huurwoningen was ook bedoeld om de huurprijzen in de hand te houden. Dat laatste is Colau niet gelukt. In 2016 stegen volgens officiële cijfers de huren in Barcelona met 9 procent, meer dan waar ook in Spanje. Barcelona is in rap tempo onbetaalbaar geworden voor steeds grotere groepen huurders.

Dat ligt echter niet alleen aan het stadsbestuur. Wetgeving op dit terrein is een landelijke bevoegdheid. Maar critici verwijten Colau dat ze de indruk heeft gewekt dat ze het probleem kon oplossen.

Bewonersverenigingen erkennen dat het stadsbestuur onder Colau zich veel meer inspant om huisuitzettingen te voorkomen. Toch blijft ook de woningnood schrijnend. En er is kritiek van het Platform van Hypotheekslachtoffers (PAH), de actiegroep waarvan Colau jarenlang het gezicht was. „De gemeente heeft vier boetes opgelegd aan speculanten met leegstaande woningen”, zegt Carlos Macias van het PAH. „Dat hadden er 3.000 moeten zijn.”

Supereiland

Andere maatregelen van de burgemeester, zoals de aanleg van het zogenoemde Supereiland in de wijk Poblenou, stuitten op grote weerstand. „Leuk voor de kinderen, maar volgens mij is zo veel ruimte een beetje overdreven”, vat Mercé (78) de gevoelens van veel van haar wijkbewoners samen.

Supereiland is een proefproject dat het verkeer in een deel van Poblenou „gepacificeerd” heeft. Straten zijn geheel of gedeeltelijk afgesloten voor het autoverkeer, terwijl er bloembakken, bankjes en tafeltjes op het asfalt zijn geplaatst. Trottoirs zijn versierd met gedichten en kinderspellen. Wijkbewoners met kinderen zijn er blij mee, maar het drijft automobilisten en middenstanders tot wanhoop. Mercé vindt het project eigenlijk maar „onzinnig.”

Ze is niet de enige. Vorige maand hield de gemeente Barcelona een referendum onder de wijkbewoners. Ruim 87 procent stemde tegen het Supereiland.

Onlangs zei locoburgemeester Gerardo Pisarello dat het stadsbestuur halverwege zijn mandaat 47 procent van de beleidsplannen heeft uitgevoerd. Als Colau terug is van kraamverlof –ze kreeg onlangs haar tweede kind– kan ze tot 2019 aan de slag met de resterende 53 procent.

Ze beschikt daarbij over twee belangrijke troeven. Haar charisma is nog steeds ongeëvenaard. En de plaatselijke oppositie is hopeloos verdeeld.