„Moord is meer een delict voor volwassenen”
Wanneer tieners iemand doden, is er altijd psychisch of psychiatrisch iets met de dader aan de hand. „Daar kun je gerust vanuit gaan”, zegt emeritus hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Theo Doreleijers. „Anders dan volwassenen hebben kinderen niet zulke zwaarwegende belangen ten opzichte van medemensen om tot zo’n daad te komen. Moord en doodslag zijn daarom bij uitstek delicten die doorgaans door volwassenen worden gepleegd.”
Doreleijers reageert hiermee op de ontzetting over de omgebrachte veertienjarige meisjes Romy en Savannah. De aangehouden verdachten in deze zaken zijn veertien en zestien. Doreleijers: „Over deze specifieke gebeurtenissen kan ik niets zeggen, daarvoor weten we nog te weinig. Maar het is sowieso lastig om een lijn te ontdekken in moorden die door kinderen zijn gepleegd. Het zijn allemaal unieke incidenten. De jongen die in 2004 zijn conrector doodschoot, kwam uit een crimineel gezin en was zwakbegaafd. De Urker moordzaak uit 2009 werd gepleegd door een jongen die psychotisch was, dus een zeer ernstige hersenziekte had. En de moordenaar van Maja Bradaric (2003) was een psychopaat. De gebeurtenissen lijken op geen enkele manier op elkaar. De enige overeenkomst is dat het jongens van onder de twintig betrof.”
Als wetenschapper kijkt Doreleijers niet op van de jonge leeftijd van de verdachten die nu vastzitten. „Het is alweer drie jaar geleden dat een jongen in Voorburg een medeleerling doodstak. Hoe afgrijselijk ook voor alle betrokkenen, dat is een gemiddelde termijn. Je kon zoiets weer een keer verwachten.” Het lijkt opvallend dat de slachtoffers van moordende tieners, op de Haagse conrector Hans van Wieren na, zelf ook allemaal tieners waren. Maar dat is logisch, zegt Doreleijers. „Behalve als je het met een pistool doet, heb je heel veel lichaamskracht nodig. Bij een volwassene lukt dat niet.”
Dat er nu net twee tieners achter elkaar zijn opgepakt, zegt Doreleijers vooralsnog weinig. „De meeste moorden worden gepleegd in familiekring, binnen de relatiesfeer of door criminelen onderling: situaties waarin kinderen van deze leeftijd niet snel terechtkomen. Wat dat betreft, verbaast het mij dat we nu zo veel geschokter zijn dan na een dodelijke kindermishandeling door eigen ouders. Terwijl dat in Nederland vijftig keer per jaar voorkomt.”