Een bericht op de site van het officiële Qatarese persagentschap QNA op 23 mei leidde tot een storm van verontwaardiging in de Arabische wereld. Daarin was te lezen hoe de emir van Qatar, sjeik Tamim al-Thani, in een toespraak voor nieuwe rekruten van de Nationale Garde de moslimbroeders, Hamas en Hezbollah had verdedigd. Hij bekritiseerde daarnaast de anti-Iranpolitiek van andere Golfstaten. Volgens de emir was „het niet verstandig om het conflict met Iran te laten escaleren.”

De sjeik beschuldigde andere Arabische landen er bovendien van een lastercampagne te zijn begonnen tegen zijn land door te beweren dat Qatar het terrorisme zou steunen. In reactie op het verslag van de toespraak verschenen de daaropvolgende dagen in de pers van andere Arabische landen artikelen waarin Qatar heftig werd aangevallen. Het Qatarese ministerie van Buitenlandse Zaken zag zich daarop genoodzaakt te verklaren dat het gewraakte artikel op QNA vervalst was. De website zou het slachtoffer zijn geworden van hackers.

Kritiek VS

Slechts weinigen hechtten echter geloof aan deze bewering. Al sinds 23 mei werd in een aantal Arabische landen de toegang tot Qatarese media, waaronder het grote station al-Jazeera, geblokkeerd.

Intussen zwol niet alleen in de Golfstaten de kritiek op Qatar aan. Zo lieten meerdere Amerikaanse politici zich recent op een symposium van de Amerikaanse denktank ”Foundation for the Defence of Democracies” fel uit over Qatar, met name om de financiële steun van het Golfstaatje voor de moslimbroeders en Hamas.

Het is bekend dat de denktank achter de schermen druk uitoefent op de regering van president Trump om ook in de Verenigde Staten de moslimbroeders tot verboden terroristische organisatie te verklaren. Veel kopstukken van de moslimbroeders, onder wie Yusuf al-Qaradawi, verblijven in Qatar. Dat Qatar de toenemende druk voelde, bleek uit het feit dat de autoriteiten de afgelopen weken een aantal Hamasleden zou hebben verzocht het land te verlaten.

Rol Iran

Het is niet voor het eerst dat de buurlanden overhoop liggen met Qatar. Ook in 2014 riepen enkele Golfstaten hun ambassadeurs al terug uit het land. Het grootste breekpunt tussen de Golfstaten vormde altijd de politiek jegens Iran.

Het soennitische Qatar was altijd al voorstander van een meer pragmatische houding richting het sjiitische Iran, mede vanwege handelsbelangen. Daarin vond Doha Koeweit aan haar zijde, waar 30 procent van de bevolking sjiitisch is. Met name Saudi-Arabië en de VAE staan juist een harde lijn richting Iran voor.

Ze werden hierin nog eens aangemoedigd door de woorden die president Trump recent in de Saudische hoofdstad Riyad sprak. Trump noemde Iran de grootste financier van terrorisme en riep op tot het smeden van een militaire alliantie, kennelijk tegen Iran. Het klonk zijn Saudische gastheren als muziek in de oren, terwijl Qatar afwijzend reageerde. Alle ingrediënten voor de huidige crisis waren hiermee aanwezig.

De crisis tussen Qatar en een aantal andere Arabische landen lijkt dit keer dieper en heftiger dan in 2014. Dit kan nare consequenties krijgen. Zo staan de Verenigde Staten en haar bondgenoten op het punt om de aanval te beginnen op het Syrische IS-bolwerk Raqqa. De Amerikaanse vliegtuigen stijgen echter op van luchtvaartbasis Udeid in Qatar.

Daar bevindt zich ook een coördinatiepunt waar militairen uit onder meer de VS, Saudi-Arabië en de VAE hun strategie op elkaar afstemmen. De beide laatste landen hebben hun burgers nu echter verboden om in Qatar te verblijven. Wat betekent dit voor de strijd tegen de IS?

Een andere gevaar is dat de huidige Arabische boycot Qatar nog verder in de armen van Iran kan drijven.