V-Raad buigt zich over ontwerpresolutie Irak
De vijftien leden van de VN-Veiligheidsraad zijn maandag in New York begonnen aan besprekingen over een nieuwe ontwerpresolutie over Irak. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië presenteerden hun voorstel achter gesloten deuren.
De tekst die wordt besproken voorziet in een „multinationale troepenmacht” die ook na de machtsoverdracht van 30 juni nog tot zeker een jaar in het land kan blijven, onder Amerikaans commando.
De resolutie die nu in New York ter tafel ligt, vormt uiteindelijk een internationaal aanvaarde basis voor de formele beëindiging van de bezetting van Irak, hoewel de blijvende grote multinationale troepenmacht nog geruime tijd het straatbeeld zal blijven bepalen. Het mandaat voor de troepenmacht is in principe beperkt tot maximaal één jaar. Het Iraakse bestuur krijgt echter de bevoegdheid het mandaat te heroverwegen, oftewel te verkorten of te verlengen. Volgens een hoge Britse functionaris krijgt de interim-regering ook het recht zijn veto uit te spreken over operaties van buitenlandse militairen in het land.
Voor de Verenigde Naties is in de ontwerptekst een leidende rol voorzien in het opzetten van een nieuw bestuur en het organiseren van verkiezingen van een overgangsparlement in december of januari. De volkerenorganisatie krijgt ook een rol bij het opstellen van een nieuwe grondwet. De rol van de VN is voor veel landen, waaronder Nederland, van cruciaal belang voor een nieuwe of hernieuwde betrokkenheid bij de wederopbouw van het Arabische land. Vooral de VS hopen dat een grotere betrokkenheid van de Verenigde Naties meer landen ertoe zal bewegen militairen te sturen. Washington en Londen begonnen de oorlog in Irak vorig jaar zonder nadrukkelijke VN-steun.
Van Frankrijk, een verklaard tegenstander van de oorlog in Irak, kwam de eerste kritiek op de resolutie. Minister van Buitenlandse Zaken Michel Barnier zei tegen de krant Le Figaro geen „blanco cheque” aan de Amerikanen te willen uitschrijven. Parijs wil in de besprekingen over de resolutie eerst meer zekerheden over de werkelijke mate van soevereiniteit die een Iraakse overgangsregering krijgt na 30 juni. Frankrijk is een van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad met vetorecht.
Over de resolutie is al weken achter de schermen vergaderd. De Veiligheidsraad zal naar verwachting eind deze maand of begin volgende maand een definitieve tekst goedkeuren. Het wachten is in elk geval op een rapport van VN-gezant Lakhdar Brahimi over de samenstelling van een nieuw Iraaks overgangsbestuur. De Algerijnse VN-diplomaat zal mogelijk eind deze week alvast de namen bekendmaken van onder anderen een president, een premier en twee vice-presidenten. Volgens The New York Times van maandag is er achter de schermen een fikse machtsstrijd gaande tussen sjiitische, soennitische en Koerdische functionarissen, die azen op een toppositie in een nieuw bestuur.
De multinationale troepenmacht zal „als partner” samenwerken met het nieuwe Iraakse leger, dat formeel onder commando van een Iraakse generaal zal staan. Hoewel de tekst niet nadrukkelijk over de NAVO rept, worden „internationale veiligheidsorganisaties” aangespoord deel te nemen aan de missie in Irak. Een onderdeel van de buitenlandse troepenmacht krijgt, onder Amerikaans commando, als enige taak de bescherming van VN-medewerkers in Irak.