Binnenland

Hoe een 19-jarige jongeman voorgoed kapt met de drank

„Verschrikkelijk.” Zo noemt Niko Stammes (62) het bericht dinsdag dat Nederlanders in vergelijking met andere Europeanen flink wat alcohol achteroverslaan. Ruim 40 procent van de mannen drinkt problematisch veel, tegenover 25 procent wereldwijd. De Amsterdammer kapte op zijn negentiende voorgoed met de drank. Van nabij maakte hij mee hoe die levens verwoest.

J. Visscher
25 May 2017 08:37Gewijzigd op 16 November 2020 10:38
Niko Stammes. beeld Ronald Bakker
Niko Stammes. beeld Ronald Bakker

„Ik groeide op in Nieuwe Niedorp, een dorpje in West-Friesland, in de provincie Noord-Holland. Veel drinken was daar normaal. Het was een manier van leven. Je leert drinken, je wordt dronken, je gaat daarom lachen.

Op mijn dertiende nam ik op de kermis mijn eerste Sneeuwwitje: bier met de frisdrank 7Up. Dat beviel me wel. Mijn vader stond erbij. Hij lachte en proostte op mij. Dat voelde als een aanmoediging.

In de jaren daarna dronk ik volop door. Achter de meiden aan, voetballen, drinken. Als je veel drinkt, leer je makkelijker contacten leggen. Bier, bier, bier. Op een feestje dronken we per persoon een krat bier leeg: 24 flesjes bier wegwerken van zaterdagavond acht uur tot een uur of drie de volgende morgen. Steeds vrolijker, steeds gekker. De Schotse methode. Ik dronk niet omdat ik bier nou zo lekker vond, maar omdat ik het stoer vond om zo veel te drinken en om er bij te horen.

Nieuw leven

Op mijn negentiende ging ik als student in Amsterdam wonen. Ik had me aangemeld voor de heao. Weliswaar had ik modieus lang haar en een veiligheidsspeld in mijn oor, maar ik voelde me in Amsterdam toch het boertje-van-buut’n. Niemand kende mij, ik kende niemand. Ik voelde me op de heao niet thuis. Wat wilde ik eigenlijk? Een vraag die natuurlijk veel adolescenten zich stellen. Zaterdag en zondag voelde ik me in Nieuwe Niedorp de man, doordeweeks in Amsterdam was ik ongelukkig. Ik voelde me daar eenzaam en nogal onzeker.

Na tal van gesprekken met anderen realiseerde ik me: Dat drankmisbruik in Nieuwe Niedorp is niet normaal. Het is krankzinnig. Toen viel bij mij het kwartje. Ik besloot radicaal te stoppen met drinken. Ik besefte: Als ik blijf drinken, dan verandert er nooit iets ten goede. Het ging om een krachtige ingeving, een heldere bewustwording. Ik begon als het ware een nieuw leven. Inmiddels raak ik al meer dan veertig jaar geen druppel alcohol meer aan.

Predikant

Ik leerde nieuwe mensen kennen. Van een meisje hoorde ik: Ik vind jou een leuke jongen. Gewoon om wie ik ben. Niet om de stoerheid. Dat te horen was nieuw voor mij. Mijn wereldbeeld kantelde. Ik besefte steeds sterker: Mensen in mijn geboortedorp die maar doorzuipen, die zijn knettergek. Voor mijn tijd was ds. N. J. C. Schermerhorn predikant in Nieuwe Niedorp. Een anti-militairistische dominee, ook een predikant die zich fel verzette tegen alcohol. Zijn stelling was: Iemand die niet drinkt, die denkt. En: Iemand die denkt, die drinkt niet. Thuis ging het best veel over deze man die velen van de drank wist af te praten. Misschien hebben mijn herinneringen aan hem eraan bijgedragen dat ik op mijn negentiende radicaal stopte met alcohol.

Ja, ook in studentenkringen wordt vaak flink gedronken. Maar ik heb nooit de behoefte gevoeld me met die drinkgelagen in te laten. Ik verliet al snel de heao, economie en administratie lag me toch niet. Ik ging studeren aan de sociale acadamie. Jarenlang ben ik maatschappelijk werker geweest. Nu geef ik voor bedrijven trainingen en coach ik bijvoorbeeld teams die kampen met strubbelingen.

Aan lager wal

Ik kom uit een gezin van vier kinderen. Verschillende familieleden bleven altijd stevig doordrinken. We vonden het normaal dat mijn vader, die een fietsenfabriek had, soms dronken thuis kwam. Op een gegeven moment begonnen mijn ouders een dorpshuis. Zeker vanaf toen raakte mijn vader aan lager wal. Als je er iedere dag een pakje sigaretten en twee liter jenever doorjaagt, doet je lijf het op een bepaald moment niet meer. Mijn broer confronteerde vader geregeld met zijn drankzucht. „Ik zie u jenever uit een colaglas drinken”, zei mijn broer dan. „Dat is niet waar”, loog vader. In 1985 viel mijn vader om. Hij stierf door de drank. Hij werd slechts 58 jaar. Ook een oom is aan de drank bezweken.

Mijn zus overleed vorig jaar op 57-jarige leeftijd eveneens aan alcohol. Ze was jarenlang zwaar aan de drank. Ze strompelde als een 70-jarige junk door het leven. Weliswaar stopte ze enkele jaren terug met drinken. Haar lichaam begon als het ware weer te stralen. Er was blijdschap, contact. Maar toen was het eigenlijk al te laat. In 2013 kreeg ze kanker, ook door de drank, waardoor ze vorig jaar dus is overleden.

Koning Alcohol

Mijn boodschap is: We zijn in Nederland knettergek door die drank. Als een voetbalploeg wint, vraagt een verslaggever aan een speler: „U gaat vanavond zeker een biertje drinken? Nee? Eentje toch wel?” Toen de Arnhemse voetbalploeg Vitesse vorige maand de KNVB-beker won, stonden spelers op een podium met daarop drank- en gokreclame.

In allerlei praatprogramma’s wordt alcohol geschonken. Veel mensen zijn boodschapper van Koning Alchohol. Mensen zeggen: „Een biertje ter ontspanning moet toch kunnen? Ik mag toch mijn eigen keuzes maken?” Dat is mij allemaal veel te makkelijk.

Bij de helft van de ziekenhuispatiënten speelt ziekte als gevolg van alcoholgebruik een rol. Uitgaansgeweld? Dat heeft vaak te maken met drank. Drank maakt 10.000 keer meer slachtoffers dan terrorisme, bij wijze van spreken. Allerlei soorten kanker zijn een gevolg van alcoholmisbruik. Toch blijven mensen luchtig doen over alcohol. Ik vind dat verschrikkelijk.

Etiketten

Landelijk moet alcohol veel steviger worden ontmoedigd. Ik ben blij met de wetgeving die verkoop van alcohol aan minderjarigen verbiedt. Verder pleit ik voor campagnes zoals bij roken. Zet maar op etiketten op flessen: „Alcohol veroorzaakt maagkanker en verkeersongevallen.”

Ook moet alchol veel minder makkelijk te verkrijgen zijn. Het is belachelijk dat in supermarkten bijvoorbeeld een compleet assortiment aan wijn is te vinden. Beperk de alcoholverkoop tot slijterijen.

Het allerbelangrijkste vind ik dat voorbeeldfiguren drankgebruik gaan ontmoedigen. Dus bekende tv-presentatoren als Jeroen Pauw en Humberto Tan moeten geen bier en wijn meer op tafel zetten. Laat ze maar benoemen dat een leven zonder alcohol fijn is. Laat ze demonstratief sap gaan drinken of een fruitsalade eten.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer