Osama bin Laden mogelijk in Georgië
De strijd tegen het terrorisme lijkt zich uit te breiden naar Georgië. Rusland beschuldigt de regering in Tbilisi ervan onderdak te verlenen aan strijders van het terroristennetwerk al-Qaida van Osama bin Laden. Volgens onbevestigde berichten zouden inlichtingendiensten de meesterterrorist zelf al in de Kaukasische republiek hebben waargenomen.
Het gebied waar Bin Laden zich zou ophouden is het moeilijk toegankelijke Pankisidal aan de grens met Tsjetsjenië, 200 kilometer ten noorden van de hoofdstad. In de bergachtige streek rond dit dal wonen zo’n 7000 Tsjetsjeense vluchtelingen die hier sinds 1999 naartoe zijn gevlucht. Het gebied, dat zo’n 3 kilometer breed en 30 kilometer lang is, heeft inmiddels een reputatie verworven als centrum voor drugshandel en schuilplaats voor ontvoerdersbenden en andere voortvluchtige criminelen die uit de handen van Moskou en Tbilisi willen blijven.
Rusland en de Verenigde Staten zijn het erover eens dat na de Amerikaanse inval in Afghanistan al-Qaida-strijders naar het Pankisigebied zijn gevlucht. Volgens de Amerikanen zou het daarbij gaan om enkele tientallen strijders. De zaakgelastigde van de Verenigde Staten in Georgië, Philip Remler, beweerde in een Georgische krant dat de leden van al-Qaida banden hebben met de Saudiër Khattab. Deze extremistische moslimcommandant -van wie wordt aangenomen dat hij in verbinding staat met Bin Laden- vecht al jaren tegen de Russische strijdkrachten in Tsjetsjenië.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Igor Ivanov, verklaarde onlangs tijdens een bezoek aan Parijs dat Bin Laden zich mogelijk in het Pankisidal zou schuilhouden. Sergueï Ivanov, de minister van Defensie, noemde Pankisi een mini-Afghanistan, waar een groot aantal strijders en terroristen te vinden is. Ook volgens hem viel niet uit te sluiten dat Bin Laden zich in dit gebied bevindt.
Georgië spreekt de Russische aantijging tegen als zou de meestgezochte man ter wereld zich binnen zijn grenzen bevinden. „Als Bin Laden hier inderdaad was, zouden we hem in stukjes hakken, omdat de premie die op zijn hoofd staat ons goed zou kunnen helpen bij het wegwerken van het nationale begrotingstekort”, grappen veel Georgiërs cynisch. Volgens de Georgische overheid zoeken de Russen alleen maar een excuus om in Georgië in te kunnen grijpen, net zoals ze dat in de herfst van vorig jaar deden.
Nu is deze bewering niet helemaal uit de lucht gegrepen. Al jaren botert het niet tussen Moskou en Tbilisi. De Russische regering beschuldigt de Georgische autoriteiten ervan veel te slap op te treden tegen Tsjetsjeense rebellen die hun vaderland ontvluchten en hun heil zoeken in het aangrenzende Georgië. Sommige Tsjetsjenen zouden vervolgens het land gebruiken als uitvalsbasis om hun strijd tegen de Russen voort te zetten. Anderen zouden aan de kant van de Georgiërs vechten tegen de pro-Russische deelrepubliek Abchazië, die al jarenlang vecht voor onafhankelijkheid. Volgens de Russische gegevens zouden zich in het Pankisidal meer dan 2000 Tsjetsjeense rebellen bevinden. Moskou voerde eind vorig jaar bombardementen op Georgisch grondgebied uit om een einde te maken aan de activiteiten van de opstandelingen.
Tot vorige week ontkende de Georgische regering de problemen volledig. Moskou zou er slechts opuit zijn om zijn invloed in Georgië te vergroten. Na de Amerikaanse en Russische uitspraken over de aanwezigheid van al-Qaida-strijders in Georgië veranderde de regering van koers. Tegen een verslaggever van het Franse dagblad Le Monde verklaarde de minister van Staatsveiligheid, Valeri Khaburdzania, dat zich in het Pankisidal wel degelijk radicale moslims bevinden. Zij zijn indertijd meegekomen met de vluchtelingen uit Tsjetsjenië. Maar het zouden er niet meer dan ongeveer twintig zijn. Ook heeft de Georgische overheid het afgelopen jaar al een veertigtal extremisten uitgewezen, onder wie Turken, Jordaniërs, vier Britten en twee Fransen van Arabische afkomst, aldus de minister.
Om niet het slachtoffer te worden van een toenemende Russische invloed en een mogelijke Russische interventie, verklaarde de Georgische president, Eduard Sjevardnadze, direct na de Russische en Amerikaanse beschuldigingen dat zijn land volledig bereid is om samen met de Verenigde Staten tegen moslimextremisten in Georgië op te treden. Een gezamenlijke militaire actie met de Russen achtte hij echter ontoelaatbaar. Georgië zou overigens ook zelf wel in staat zijn voor orde en rust te zorgen, zei Sjevardnadze. Hier lijkt de wens echter de vader van de gedachte. Het is hoogst onwaarschijnlijk dat het Georgische leger in staat is om op eigen kracht de problemen op te lossen.
Of het daadwerkelijk tot een Amerikaans-Georgische militaire actie tegen moslimterroristen komt, is nog maar zeer de vraag. Enerzijds zou het Moskou goed uitkomen als er een einde kwam aan de terroristische activiteiten van radicale moslims aan de grens met Tsjetsjenië. Anderzijds staat het erg huiverig tegenover de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Georgië, een land dat NAVO-lid Turkije als buurman heeft en bovendien zelf het lidmaatschap van de verdragsorganisatie nastreeft. De komst van de Amerikanen naar een aantal voormalige Sovjetrepublieken in Centraal-Azië was een gevoelig thema. Zo gevoelig, dat de kans klein is dat Amerikaanse soldaten binnenkort hun opwachting maken in Georgië.